Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
I0Zagadnieniaogólne
Związkijęzykazszerokorozumianąsferąkulturybyływróżnymstop-
niupodkreślanewobrębiewiększościnurtówiszkółlingwistycznych.Jed-
nakżesposóbuwzględnianiaelementówkulturowychwpraktycesemantycz-
nejzawszezależałodsposoburozumieniaidefiniowaniadwóchpodstawo-
wychczłonówrelacji:językaikultury.
Wewspółczesnejsemantycenapotykamydwaodmiennestanowiska,róż-
niącesięnietylewsprawiesamejwspółzależnościjęzykaikultury,ilewkwe-
stiiautonomiijęzykawobectw.kontekstówpozajęzykowych.Różnicewynika-
jązdwóch,podwielomawzględamiprzeciwstawnych,sposobówdefiniowa-
niajęzykaiujmowaniazadańsemantyki,wtymtakże-uznawaniabądźne-
gowaniakoniecznościodwoływaniasiędotw.pozajęzykowejwiedzyoświe-
cieczydowiedzykulturowejwopisieznaczenia.Przyjęcieokreślonejmeto-
dologiiwyznaczastatuspierwiastkówencyklopedycznychczykulturowych
wdefinicjisemantycznej.
Jednozdwóchwyraźniezarysowanychstanowiskprzyjmujesemantyka
strukturalna:posługującsiękryteriumrelewancjijęzykowej,budujeonaostrą
granicęmiędzykomponentamiznaczeniaawiedząpozajęzykowąizamyka
opissemantycznywobrębieweryfikowalnychcech,potwierdzonychwjęzyku.
Drugiestanowiskowynikazaśzzałożeńlingwistykikognitywnej,któragrani-
cęmiędzywiedząfljęzykową”iflpozajęzykową”uważazasztuczniewytyczo-
nąitraktujejąjakoczystoumownąfunkcjęmetodologii,niemającążadnych
podstawwrealnych,holistycznychmechanizmachpoznawczychczłowieka.
Istotnymaspektemzagadnieniajesttakżewybórjednejzmożliwych
definicjikultury.Zróżnicowanespojrzenianajejistotęzaowocowaływielo-
mapropozycjamiteoretycznymi,akcentującymiróżnefunkcjeimechanizmy
zjawiskkulturowych5.Szerokieujęcieukazujejejakoflwieloaspektowącałość,
wktórejdrogąanalizymożnawyróżnićzinternalizowaną,tkwiącąwświa-
domościludziwarstwęnorm,wzorcówiwartości;warstwędziałań,będących
zobiektywizowanymwyrazemtamtejsfery;warstwęwytworówtakichczyn-
nościlubinnychobiektówstającychsięprzedmiotemkulturowychdziałań”
[Kłoskowska1991:23-24].
Współczesnebadaniasemantyczne,uznającpotrzebęodniesieniadosfe-
rypojęciowej,zwracająszczególnąuwagęnapierwszyspośródtrzechwymie-
nionych(świadomość–działania–wytwory)poziomóworganizacjikultury;
najejmentalną-jakpiszeA.Kłoskowska-fltkwiącąwświadomościludzi”
5
„WksiążceA.KreoberaiC.Kluckhohna,wydanejw1952roku,omówionobardziej
szczegółowostopięćdziesiątdefinicjikultury”[Kłoskowksa1991:20].