Narracyjne aspekty językowego obrazu świata

Dorota Filar

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-7784-420-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

223

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Filar, Dorota. Narracyjne aspekty językowego obrazu świata. Red. . Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013, 223 s. ISBN 978-83-7784-420-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Filar, D.

T1 Narracyjne aspekty językowego obrazu świata

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

PP Lublin

YR 2013

SN 978-83-7784-420-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 125216, author = "Filar, Dorota", editor = "", title = "Narracyjne aspekty językowego obrazu świata", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej", year = "2013", address = "Lublin", isbn = "978-83-7784-420-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Filar, Dorota

ED -

TI - Narracyjne aspekty językowego obrazu świata

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

CY - Lublin

PY - 2013

SN - 978-83-7784-420-5

ER -

Netografia (standard APA):

Filar, Dorota. Narracyjne aspekty językowego obrazu świata [baza danych online] Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/narracyjne-aspekty-jezykowego-obrazu-swiata-dorota-filar-125216.

językowy obraz świata, interpretacja marzenia, struktura narracyjna, narracyjność, kreatywność języka

Celem niniejszej publikacji jest próba ujęcia znaczenia słowa w rozbudowaną, dynamiczną formę o strukturze narracyjnej. Motywem przewodnim książki jest interpretacja jednej z najpiękniejszych i najbardziej inspirujących, a zarazem niejednoznacznyc...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-7784-420-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

223

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp7
CZĘŚĆ PIERWSZA. NARRACYJNE ASPEKTY ZNACZENIA 13
I. ZAGADNIENIA OGÓLNE17
1. Pojęciowy i kulturowy wymiar języka17
1.1. Definicje języka i kultury a zadania semantyki17
1.2. Językowy obraz świata20
1.3. Definicja otwarta26
2. Onomazjologia i semazjologia w opisie języka32
2.1. Semazjologia i onomazjologia w teoretycznej refleksji lingwistycznej33
2.2. Onomazjologia i semazjologia w praktyce leksykograficznej38
3. Język a procesy poznawcze człowieka: modele kognitywne w analizie lingwistycznej42
3.1. Język a świat ludzkich pojęć42
3.2. Struktury wiedzy w umyśle: teoria schematów45
3.3. Schemat i jego pochodne – kłopoty terminologiczne51
II. NARRACYJNOŚĆ JĘZYKA I KULTURY63
1. Narracja i narracyjność w badaniach interdyscyplinarnych66
2. Geneza oraz istota teorii schematów narracyjnych77
2.1. Schematy zdarzeń (events), skrypty (scripts), sceny (scenes), opowiadania (stories)78
2.2. Skrypty, sceny, scenariusze w koncepcjach lingwistycznych80
2.3. Czym są schematy narracyjne?82
3. Język jako wielka narracja84
III. HOMO NARRATOR: PODMIOT I PODMIOTOWOŚĆ JAKO RACJA ISTNIENI A JĘZYKA93
CZĘŚĆ DRUGA ŚCIEŻKI JĘZYKOWYCH NARRACJI: OBRAZ MARZENIA W POLSZCZYŹNIE103
IV. SEMANTYKA MARZENIA W JĘZYKOWEJ KONWENCJI105
1. Marzyć i marzenie: etymologia, rozwój semantyczny107
2. Marzyć i marzenie: rodzina wyrazów110
3. Rama pojęciowa M AR ZE NI A i jej leksykalne wykładniki113
4. Marzyć – klasyfikacja znaczeń116
4.1. Marzyć – ‘wyobrażać sobie’, ‘fantazjować’117
4.2. Marzyć – ‘pragnąć’, ‘dążyć do…’118
4.3. Marzyć – ‘tęsknić’, ‘odtwarzać w pamięci’119
4.4. Marzyć – ‘śnić’, ‘roić we śnie’119
5. Schemat narracyjny marzenia120
V. TEKST JAKO PRZESTRZEŃ JĘZYKOWEJ NARRACJI123
1. Rola tekstu w ujawnianiu narracyjnej struktury znaczenia124
2. Dynamika schematu narracyjnego a kreatywność języka124
VI. BOHATER JĘZYKOWYCH „NARRACJI O MARZENIU”127
1. Wnętrze człowieka jako ‘siedlisko marzeń’128
1.1. „Dusza twoja śmie marzyć”131
1.2. „Głowa pełna marzeń”135
1.3. „W marzeniach serca”137
2. „Niebieskiego mgła spojrzenia” i „uśmiech marzący”– uzewnętrznianie świata wewnętrznego140
3. Daltoniści i niebieskie migdały – czyli – kto nie może marzyć?147
4. Kim jest (proto)typowy marzyciel?153
4.1. „Jak poeta marzę” – poeta jako prototypowy marzyciel156
4.2. „Moje dziecinne marzenie”: ‘dzieciństwo’ i ‘młodość’ w semantyce marzenia159
4.3. „Piastunka snów i marzeń” – miłość w „narracji o marzeniu”169
ZAKOŃCZENIE. Koncepcja języka jako wielkiej narracji a badania nad językowym obrazem świata181
LITERATURA185
SUMMARY207

1.Pojęciowyikulturowywymiarjęzyka

warstwę.Językoznawstwoodnajdujewięcistotnyobszarbadańw,sformuło-

wanejprzezantropologiękognitywną,deﬁnicjikultury:jakosferypoznaw-

czej,jakoﬂzawartościideacyjnegoporządkuzjawisk”[Buchowski,Burszta

1993:14].Wtymujęciuﬂgłównymcelembadańpozostajenieodmienniepróba

odkryciaﬂświatamyśli”lubﬂświatapoznawczego”różnychkultur”[Buchow-

ski,Burszta1993:14-15].Kognitywneujęciekulturyniejednokrotnieprzywo-

ływanowbadaniachlingwistycznych6,cytującfragmentypracjejczołowych

przedstawicieli:S.A.Tylera-przyjmującego,iżkulturatonietylkoaspek-

tymaterialne(fenomenologicze),aletakżeﬂkognitywnezorganizowaniezja-

wisk”[Tyler1993:27]-aprzedewszystkimW.H.Goodenougha,którywpra-

cyz1964rokuwyjaśnia:

Kulturaniejestzjawiskiemmaterialnym,nieskładasięzrzeczy,ludzi,zacho-

wańlubuczuć.Jestraczejorganizacjątychwszystkichskładników.Jestformątego,co

ludzieprzechowująwswoimumyśle,ichmodelipostrzegania,kojarzeniaiinterpre-

towaniaświata.(ś)Kulturaspołeczeństwaskładasięztegowszystkiego,cojednost-

kapowinnawiedziećalbowcopowinnawierzyćwceludziałaniawtymspołeczeń-

stwiewmożliwydoakceptacjidlajegoczłonkówsposób”[Buchowski,Burszta1993:13].

Postrzeganiekulturyjakozjawiskamentalnegootwierasemantykęna

wszelkieaspektykulturowe,którekształtująkonceptualnyfundamentjęzy-

ka;innymisłowy-pozwaladokonaćekstrapolacjiporządkuideacyjnegokul-

turynasferęznaczenia.Kulturęwjejnajszerszymrozumieniuﬂwchłania”se-

mantykakognitywna,zapunktodniesieniaprzyjmująjątakżemiędzyjęzyko-

webadaniaporównawcze(naprzykładA.Wierzbickiej).Dostrzeganiewzna-

czeniuﬂkulturowozinterpretowanegoobrazuświata(lubjegofragmentu)”

[Tokarski1996:108]jestwyraźnieakcentowanetakżewpracachbadaczyjęzy-

kowegoobrazuświata.

Wniniejszychrozważaniachchcęzwrócićuwagęrównieżnatensposób

ujmowaniakultury,wktórymdostrzegasięistotnośćjejporządkunarracyjne-

go7,gdyżﬂwdzisiejszejświadomościnaukowejnarracjafunkcjonujejakojed-

nazgłównychkategoriiantropologiczno-kulturowych”[Łebkowska2004:228].

Por.naprzykład:[Tokarski1995a,1995b,2013iin.;Filar2013a;Filar,Piekarczyk2006;

Kępa-Figura2007iin.]0

7Niektórzybadaczewiążątakieujęcieprzedewszystkimztw.amerykańskąantropo-

logiąpostmodernistyczną[Buchowski,Burszta1999],ale,niezależnieodlosówpostmoderni-

zmu,kategorianarracyjnościjestpostrzeganajakoistotnyaspektwspółczesnychteoriiantro-

pologiczno-kulturowych.

Brak wyników

Narracyjne aspekty językowego obrazu świata

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra