Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
zawykonaniedziałania,aktywnajestjedynieośSAM,awięcma-
mydoczynieniazewzrostempobudzenia,któryniejesttożsamy
zestresem.WynikieksperymentuLovalloiThomasawskazują
więc,żetylkoaktywnośćosiHPAjestspecyficznadlastresu.
Ztegoteżpowoduwewspółczesnychbadaniachczęstoużywasię
poziomukortyzolujakofizjologicznegowskaźnikastresu(por.np.
Kunz-Ebrechtiin.2004).Zkoleinapoziomieteoriipsychofizjolo-
gicznejstanowitopodstawęrozróżnieniaaktywacjiistresu
(Lovallo,1997).
PodobnerozróżnieniemożnaznaleźćwkoncepcjiThayera
(1989),którywskazujedwarodzajepobudzenia,jednoenergety-
zująceipozytywnewsubiektywnymodczuciu,powstającewtedy,
kiedymobilizujemysiędojakiegośdziałania(energeticarousal),
adrugiezwiązaneznieprzyjemnieodczuwanymnapięciemilę-
kiem,kiedyorganizmprzygotowujesięnasprostaniezagrożeniom
(tensearousal).Charakteryzująctendrugirodzaj,posłużyłsięon
nawetanalogiądoreakcjialarmowejwteoriiSelyego.Obserwacje
LovalloiThomasamająznaczenietakżewkwestiiistnieniatak
zwanegodobregostresualbokorzystnegowpływustresunajed-
nostkę.Wydajesię,żeprzekonanieoistnieniudobregostresuwy-
nikazbłędnegoidentyfikowaniastresuwwypadkuobserwowania
jedynieefektówaktywnościsympatycznegoukładunerwowego,
czyliwysokiejaktywacji.WynikieksperymentuLovallopokazują,
żewbrewtemu,cotwierdziłnaprzykładwswoichpóźniejszych
pracachSelye(1977),niekażdewyzwaniestanowiącemobilizację
dodziałaniapowodujestres.WsposóbpodobnydoSelyegorozu-
mowaliHolmesiRahe,tworzącswojąskalęstresującychwydarzeń
życiowych,najakiejumieścilizdarzenia,którychistotęstanowiła
poprostuzmiana(naprzykładzmianamiejscazamieszkania)albo
takie,jakwybitneosobisteosiągnięcie(Holmes,Rahe1967).Do-
pierowielepóźniejszychpracpokazało,żeniekorzystneskutki
mająprzedewszystkimzdarzeniaocharakterzenegatywnym
(Thoits,1983).
