Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stareinoweinterpretacjenaturalizmuprawniczego
ralistycznejfilozofiiprawalubnaturalistycznejteoriidogmatykiprawa,zgóryre-
zygnujemyzdorobkufilozofii,psychologii,neuroscienceorazekonomii,ograniczając
sięwyłączniedoczystoprawniczychanalizibadań.Bynajmniejnie!Innymógłby
byćtylkopunktwyjścia,którymzawszebyłobyobowiązująceprawo,określony
systemprawalubwyspecjalizowanadziedzinabądźgałąźprawa.Całazaśresz-
tazwiązanazbudowąnaturalistycznegomodeluprawanietylkomogłaby,lecz
wręczpowinnajużuwzględniaćrelewantnądlaprawalubjegookreślonejdzie-
dzinywiedzępochodzącązprzywołanychwcześniejnauk,niezależnieodtego,
czysiętoprawnikompodoba,czynie?Biorącpoduwagęwspółczesnykontekst
rozwojufilozofii,psychologii,neuroscienceorazekonomii,uważam,żedalszaizo-
lacjaprawoznawstwaodtychnaukjestjużpoprostuniemożliwa.
Należywreszciepamiętać,żemówiętuoUperspektywachnaturalizmupraw-
niczego”,czyliomożliwychkierunkachrozwojunaturalistycznychkoncepcjipra-
wa,anieoistniejącychidziałającychjużkoncepcjach.Wzwiązkuztymwarto
jednakwspomniećopodjętychwostatnichlatachprzezpolskichfilozofówprawa
niezwykleobiecujących,wodróżnieniuodtychpodejmowanychnaZachodzie,
naprzykładprzezkrytyczniejużocenionegowcześniejLeitera,próbachbudowy
naturalistycznychinterpretacjiprawa,któreuwzględniająwłaśnieprzywołane
wcześniejUnowe”filozoficzne,psychologiczne,neuronaukoweorazekonomiczne
perspektywy.Mamnamyśliprzedewszystkimpracedwóchautorów,atoBarto-
szaBrożkaiWojciechaZałuskiego.Pierwszyzająłsięnaturalizmemprawniczym
zperspektywywspółczesnejfilozofiiorazneuroscience.Drugizaśskupiłswojąuwa-
gęnadwóchinnychperspektywachnaturalizmuprawniczego,amianowiciena
perspektywiepsychologicznej,adokładniejnapsychologiiewolucyjnej,orazna
perspektywieekonomicznej,zwłaszczazaśnateoriigier
25
0
4.Korzyściiryzyka
Najpierwchcępowiedziećodwóch,wmoimprzekonaniu,najistotniejszych
korzyściachzwiązanychzopowiedzeniemsięzanaturalistycznąwizjąprawa.
Pierwszaztychkorzyścipolegałabynastworzeniunowychwyspecjalizowa-
nychmodelinaturalizacjiprawa,którepozwalałybynaniecoinne,niżproponują
tostandardoweteorie,szerszeujęcieprawa,acozatymidzie,naotwarcieprawo-
znawstwananowemetodybadaniaiinterpretacjiprawa.Wdobiekolejnychre-
wolucjitechnologicznychinaukowych,werzeglobalnejcywilizacjidalszetrwa-
nieprzyzastanychparadygmatachprawniczychwydajesię,nacozwracałemjuż
wcześniejuwagę,całkowicienieuprawnione.
25
Por
.B.Brożek,Normatywnośćprawa,Warszawa2012;idem,Rule-Following,Kraków2013oraz
W
.Załuski,Ewolucyjnafilozofiaprawa,Warszawa2009,wersjaangielska:EvolutionaryTheoryandLegal
Philosophy,EdwardElgar2009orazGameTheoryinJurisprudence0
21
