Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Onaturalizacjiprawa
Uwrzeczywistościniemamiejscanazjawiskaczybyty»ponadnaturalne«”
3
;wtym
kontekścienaturalizacjaepistemologii,estetykiczyprawasprowadzałabysiędo
wykazania,żepoznanie,wartościestetyczneinormyprawneniesązjawiskami
Uponadnaturalnymi”.Jasnejestteż,żejakiekolwiekpraktycznezastosowanietej
definicjiwymagauprzedniegookreślenia,czymsązjawiskanaturalne,aczym
ponadnaturalne.Okazujesięjednak,żeniejesttoprostezadanie.Dlaprzykła-
du:myślicieleśredniowieczni,tacyjakJanBurydan,uważali,żeterminUzjawisko
naturalne”dotyczyUzwykłegobiegurzeczy”,niezakłócanegocudownymiinter-
wencjamiBoga.Myliłbysięjednakten,ktouznałby,żeBurydanowskierozumie-
nieUnatury”byłopodobnedonaszego,ponieważdlaBurydanaregułyUzwykłe-
gobiegurzeczy”obejmowałynietylkoprawafizyki,lecztakżezasadyetyczne
4
0
WbardziejwspółczesnymkontekścieterminUnaturalny”obejmujetebyty,które
umiejscowićdasięwczasoprzestrzeni;możnatakżeużywaćgowszerszymzna-
czeniu,obejmującymrównieżpewnezjawiskaemergentne.Wtymdrugimujęciu
procesypsychiczne,awniektórychkoncepcjachnormymoralneiobiektymate-
matycznesąbytaminaturalnymi.
Zkoleinaturalizmmetodologicznytopogląd,wedlektóregometodanaukowa
jestjedynąmetodą,którejwinniśmyużywaćwswychwysiłkachpoznawczych,
jakożejestonanieporównywalniebardziejskutecznaniżjakakolwiekalternaty-
wa
5
.Wkonsekwencjinaturalizacjawsensiemetodologicznympoleganastoso-
waniumetodnaukowych–itylkoich–dokażdegonapotkanegoproblemuczyto
wepistemologii,czyteżwestetycealboprawie.Podobniejednakjakwprzypadku
naturalizacjiontologicznej,wjejmetodologicznejodmianiewielezależećbędzie
odtego,jakrozumiećbędziemyterminUmetodanaukowa”.Historiadwudziesto-
wiecznejfilozofiinaukipokazujedobitnie,żekłopotliwejestjużjasneokreślenie
metodyfizyki;tymbardziejproblematycznejestzdefiniowaniemetodbiologii,
psychologiiczysocjologii,atotenaukimogąbyćrelewantnedlaprojektunatura-
lizacjiepistemologii,estetykiczyprawa.Nieistniejepoprostujednoznacznekry-
teriumodróżnieniaUnaturalnej”metodypsychologiiodregułrządzącychczysto
filozoficznymidywagacjami
6
0
Wszystkotosprawia,żedyskusjapoświęconaproblemowinaturalizacjiprawa
(czyinnejdziedzinywiedzy)stajesiębardzoskomplikowana,jeśliniewręcznie-
możliwa.Procesnaturalizacjizdefiniowaćmożnanatakwielesposobów,amoż-
liwedefinicjezależąodakceptacjitakwieluzałożeńontologicznychiepistemolo-
gicznych,żesamopojęcienaturalizacjistajesięniemalniezrozumiałe.Wobliczu
tychuwagwydajesię,żeposzukiwaćtrzebaalternatywnychsposobówrozumienia
naturalizacji.Mojapropozycjajestnastępująca.Zakładając,żewdanymmomen-
3
D.Papineau,Naturalism(w:)TheStanfordEncyclopediaofPhilosophy(Spring2009Edition),
red.E.N.Zalta,http://plato.stanford.edu/archives/spr2009/entries/naturalism/.
4
Por
.B.Brożek,TheDoubleTruthControversy,Kraków2010,rozdział1.
5
Por
.D.Papineau,Naturalism0
6
Por
.M.Hohol,Wyjaśnićumysł,Kraków20120
25
