Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszBrożek
Wilhelmzadajetupytanieoto,czyistniejeautorytetinnyodautorytetuPisma
Świętego,iudzielananiepozytywnejodpowiedzi:rozumoweposzukiwanieprzy-
czynrzeczy,badaniesiłnaturytakżeprowadzićmożedoprawdy.Zwróćmyprzy
tymuwagę,żeUnatura”wujęciuWilhelmaniejestjużsymboliczno-mistycznym
lustrem,odbijającymteologicznyporządekrzeczy;jestraczejtym,cowidzimy
wokółsiebie,rzeczywistościąmaterialną.FilozofowiezeszkoływChartresnie
twierdzilijednak,żeautorytetfilozofiinaturalnejjestrównyautorytetowiteologii
aniżedotycząonetejsamejsferyrzeczywistości.WjednymzeswychpismAlain
zLilleprzedstawiaalegorięfilozofii,któratakmówioróżnicachmiędzyfilozoficz-
nymiteologicznymujmowaniemrzeczywistości:
Wwielusprawachnaszepojęcianiesąsprzeczne,ajedynieodmienne.Ja
dajępewnośćpoprzezrozum,onadajezrozumieniepoprzezwiarę.Jawiem,
abywierzyć,onawierzy,bywiedzieć.Japrzyzwalam,doświadczając,ona
doświadcza,przyzwalając.Jaztrudemwidzęrzeczywidzialne,onaniepoj-
mowalnepojmujeniczymwzwierciadle8.
WtórujemuAdelard,którypodkreśla,żepoznawanieracjinaturalnychiroz-
ważaniateologiczneprowadzonesąnaróżnychpłaszczyznach:
Wtym,codotyczywiarykatolickiejczyteżzasadmoralnych,nienależy
przeczyćBedzieczyjakiemukolwiekinnemuświętemuautorowi;wtym
jednak,codotyczyfilozofii,jeśliciautorzybłądzą,dozwolonejesttwierdzić
cośinnego.Święciautorzy,jakkolwiekwięksiodnas,bylijednakludźmi9.
Tedeklaracjejasnopokazują,żecelemprzedstawicieliszkołyzChartresbyło
wykazanie,iżobokautorytetuteologiichrześcijaninmoże–ipowinien–ponawiać
próbyrozumowegoopanowaniaotaczającejgorzeczywistości.Niebyłtoprzy
tymapelowykorzystaniejakiejśkonkretnejmetodologii,choćWilhelm,Teodoryk
iAdelardbyliniewątpliwiepodwpływemfilozofiineoplatońskiej.Ichcelembyło
raczejuzasadnićprzekonanie,żeniewystarczyUwierzyć,żebywiedzieć”–trzeba
teżUwiedzieć,abywierzyć”.
2.Podwójnaprawda?
Postacią,któranajlepiejsymbolizujekolejnyetapśredniowiecznychsporów
ozasadnośćfilozoficznej,Unaturalnej”refleksjinadświatem,byłSigerzBrabantu.
Urodziłsięokoło1240r.,awpołowielatsześćdziesiątychXIIIw.byłjużMistrzem
8
AllainzLille,Deplanctunaturae(w:)Studimedievali,19,1978,f.2,829n,red.N.M.Häring,
cyt.za:Z.Liana,Inspiracjechrześcijańskie...,s.33.
9
Adelard,Dragmaticon,Frankfurt1967,s.306,cyt.za:Z.Liana,Inspiracjechrześcijańskie...,s.32.
14
