Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RozdziałI.PandemiaCOVID-19jakokryzys
psychosomatyzacja)albonadużywaniesubstancjipsychoaktywnych(Poleszak
iPyżalski,2020).Rodzicewskazywaliwbadaniach,żepandemiawpłynęła
negatywnienaichcodziennefunkcjonowanie,powodującnasileniestresu,
martwieniasię,izolacjispołecznejikonfliktówrodzinnych,atakżeczęstsze
sięganiepoalkoholinarkotyki(morelliin.,2022).Rodzice,którzydoświad-
czaliwyższegopoziomstresurodzicielskiegowpandemiiCOVID-19,stoso-
walisurowszepraktykidyscyplinującewobecswoichdzieci,takiejakkrzyk
ikaryfizyczne,negatywnieoddziałującenabliskośćrelacjirodzic-dziecko
(Chungiin.,2022).JakwynikazraportuFundacjiDajemyDzieciomSiłę,
wwielurodzinachwystąpiławczasiepandemii,zwłaszczapodczaspierwszej
fali,przemocwobecdzieci(Makarukiin.,2020).Wtymokresiewzrósłrów-
nieżpoziomprzemocydomowej,główniewobeckobiet,nazywanejukrytą
pandemią(UNWomen,2021).
1.2.Traumatycznedoświadczeniepandemiczne
Najwyższystopieńnatężeniastresuiwefekcieciężaruprzeżyćwystępuje
wówczas,gdymasiędoczynieniaztraumąlubteżsytuacjamiokreślany-
mijakoekstremalne.Obejmująonedoświadczeniaprzytłaczająceswoim
ciężaremniemalkażdegoczłowieka,naprzykładpoważnezagrożenieżycia
lubfizycznejintegralnościwłasnejalboteżinnej,zwłaszczabliskiej,osoby.
Mogątobyćrównieżwydarzeniawywołującegwałtownąiistotniezagrażającą
zmianęsytuacjispołecznej,spowodowanąnaprzykładjednoczesnąśmiercią
kilkuczłonkówrodziny,całkowitąutratąrodzinylubswojegomieniawwy-
nikupożarualbopowodzi.Sytuacjęekstremalnąwywołujątakżewydarzenia
(krótko-lubdługotrwałe)ocharakterzewyjątkowoprzerażającym,ocechach
katastrofy(DSM-5,ICD-10;Borys,2004).Pandemiaijejkonsekwencjespeł-
niająniektóreztychkryteriów.
Wśródreakcjipsychicznychnatraumęmożnawyróżnićreakcjenega-
tywneorazpozytywne.Donajbardziejtypowychnegatywnychreakcjiza-
liczamy:zespółostregostresu(ang.acutestressdisorder,ASD)orazzespół
stresupourazowego(ang.posttraumaticstressdisorder,PTSD).Innezabu-
rzeniapsychiczne(niespecyficznenastępstwadoznanejtraumy)istotnie
związaneztraumatycznymstresemto:zaburzeniadepresyjneoróżnym
obrazieklinicznym,zaburzenialękowe(lękpanicznyiuogólniony),wzrost
niekontrolowanejagresji(wstosunkudosiebieiwobecinnychludzi),prze-
jawydysocjacji,depersonalizacjiorazzachowaniakompulsyjne.Częstymipro-
blemamiwnastępstwiedoznanejtraumysąrównież:nadużywaniealkoholu
