Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Pamiątka,pomnikizabytek
daje.Tesameuczuciapowinnywzbudzaćichszczątki,tepamiątkipolskie,
którenamjeszczepozostają43.
ZkoleihistorykTomaszŚwięckiwksiążceOpisstarożytneyPolski,opu-
blikowanejw1816r.,przyrównałKrólestwoPolskiedowielkiegozrujno-
wanegogmachu,zktóregopozostałyjużtylkoszczątki:
PodtemizaśsmutnemigruzamiPolakznaleźćmożezasady,conaródiego
niegdyśdotakwielkieyświetnościwEuropiewyniosły,orazprzyczyny,co
zsczytusławyisczęścia,oupadekizupełnązgubęprzyprawiły;tamteżsą
pamiątkiOycówiego,cocnotą,prostościąobyczajów,męstwem,naukami,
umiarkowaniemwprawidłachreligiynychipolitycznychwXVIwiekutak
wieleimięPolakawsławiły44.
Kształtowaniepostawkonserwatorskichwduchuodpowiedzialności
zapamięćoprzeszłościojczyznyznalazłoodzwierciedleniewcorazczę-
ściejformułowanympostulaciezachowaniaDpamiąteknarodowych”45.Gdy
w1830r.redagowanotekstodezwywzywającejrodakówdofinansowego
wspieraniapracnaZamkuKrólewskimnaWawelu,podkreślono,żemają
onenaceluDdźwignienieiocalenietejnaderszacownejświetnegoniegdyś
bytunarodowegopamiątki”46.
Ważneprzemianywprocesiekształtowaniaspecjalistycznegojęzy-
kakonserwatorskiegoipostawwobecprzeszłościzachodząokołopoło-
wyXIXw.47Wśrodowiskuhistorykówimiłośnikówstarożytnościpoję-
ciepamiąteknarodowychtraciswojądominującąpozycjęnarzeczzabytku
43
IzabelaCzartoryska,Mémoiresetpetitsdiverses,s.65–67,(BibliotekaCzartory-
skich,EwXVII/986),cyt.za:L[udwik]Łętowski,Wspomnieniapamiętnikarskie,przy-
gotowałdodrukuH.Barycz,(Wrocław:Ossolineum,1952),321.
44TomaszŚwięcki,OpisstarożytneyPolski,(Warszawa:nakł.ZawadzkiegoiWięc-
kiego,1816),t.1,10–11.
45
Frycz,Restauracjaikonserwacja,42,53,86.
46
OdezwawsprawieremontuZamkunaWawelu,10VII1830,AGAD,AZ,
sygn.90,s.276,cyt.za:MikołajGetka-Kenig,DRządoweprzedsięwzięciapomnikowe
kuczciAleksandraIaideologia«wskrzeszenia»Polskiwlatach1815–1830”,Kwartal-
nikHistoryczny,CXXIII,4(2016),726.
47
Frycz,Restauracjaikonserwacja,87.
26
