Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
usankcjonowanymprawnieelementemokreślającymosobę,należałobymó-
wićonazwiskuzwyczajowym(związanymzprawemzwyczajowym)(kOWALik-
-kALEtA2007:16-18).Nieulegawątpliwości,żejużwstaropolszczyźniefunk-
cjonowałyantroponimy(swoisteprotonazwiska)odapelatywne(CiEśLikOWA
1990),aichzwiązekzpolszczyznąpotoczną,silniemotywowanąekspresyw-
nie,wydajesięoczywisty.Odnosisiętozresztątakżedoodleglejszychcza-
sów,boażdowspólnotyprasłowiańskiej(CiEśLikOWA1997),adotyczymiędzy
innymiapelatywówantroponimicznych,czylitakiegotypuapelatywu,"który
poprzejściudokategoriinazwwłasnychfunkcjonujejakonazwaosobowa,
nieprzyjmującdodatkowegoformantuonimicznego”(RYMUt1987:319).Co
ciekawe,wpracachonomastycznychzwracasięuwagęnaróżneteksty,także
literackiejakoźródłonazwautentycznych(CiEśLikOWA2005:114-116),które
jużdopełniająsystemonimicznyjęzyka,aponadto,jeślipochodząodnazw
pospolitych,mogąwzbogacićnasząwiedzęodawnejleksyceapelatywnej.
Jakstarałemsiępokazaćwinnymmiejscu4,sferęproprialnąiapelatywną
leksykiłączączasamiwspólnepodstawynominacyjne,widocznejesttona
przykładwwypadkujednosteknacechowanychekspresywnie.Próczmodelu
nominacyjnegopowiązanegoczęstozaspektemstrukturalnymleksemu,
wtegotypudociekaniachwartozwrócićtakżeuwagęnainneelemen-
ty,jaknaprzykładaspekty:semantyczno-stylistyczny,psycholingwistyczny,
pragmatyczny,socjologicznyczykulturowy5.Łącznaanalizaapelatywnych
iproprialnychzłożeńnazywającychosobyprzyniosłainteresującerezultaty.
Okazujesiębowiem,żemodelestrukturalneobutypówleksykisąpodobne,
możnazatem,niewsposóbbezkrytyczny,stosującoczywiściepewneogra-
niczenia,metodyprzeznaczonedoopisuapelatywówekspresywnychzasto-
sowaćdoanaliznazwwłasnych.Koniecznajestzatemświadomośćzarówno
miejscwspólnych,jakiróżnicwystępującychmiędzyniektórymiaspektami
obuobszarówsłownictwa,niezależnieodetapuewolucjijęzyka.Takbowiem
ekspresywaapelatywne,jakiproprialnewykazują-zróżnychzresztąpowo-
dówiwróżnymstopniu-wyraźnąstabilizacjęnapoziomienominacyjnym.
Możnateżwskazaćnazwiązkionomastykizestylistykąfunkcjonalną,
którepragnęomówićnaprzykładziestylupotocznego.Conajmniejwdwój-
nasóbtrudnejestopisywaniepotocznościwaspekciehistorycznym,cowy-
nikabezpośredniozbrakukompetencjijęzykowejdawnychwieków,jakrów-
nieżzniedostępnościmateriałujęzykowegojednoznaczniepotocznego(na
przykładnagrańjęzykamówionego).Pozostajezatemprowadzićobserwacje
Onomastycznekontekstyhistoriijęzyka
4Por.Ekspresywnywymiarapelatywnychiproprialnychcompositównazywającychosoby
whistoriipolszczyzny-wniniejszymtomie.
5Por.Ekspresywnywymiarapelatywnychiproprialnychcompositównazywającychosoby
whistoriipolszczyzny-wniniejszymtomie.
13
