Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
I.Kontekstyogólne-teoria,metoda,synteza
tekstówpisanychminionychepokpodkątemwyznacznikówpotoczności6.
Niestety,wznacznymstopniusątoobserwacjeopartenaintuicjiizpewno-
ściąskażonewspółczesnym"poczuciempotoczności”orazjejwykładników.
OpodobnychrozterkachpiszeBogdanWalczakprzyokazjianalizyLiber
chamorumWalerianaNekandyTrepki,siedemnastowiecznegoteksturepre-
zentującegostylniski:"Głównymwykładnikiemstyluniskiegojestwtekście
Trepkisłownictwoifrazeologia.Materiałjesttubardzobogaty,jednakjego
interpretacjanastręczarozlicznetrudności[!].Wobecubóstwakwalifikatorów
stylistycznychwsłownikachXVIiXVIIwiekubadaczjesttutajzdanygłównie
nawłasnąintuicję,którajedyniewyjątkowoznajdujenamacalnepotwierdze-
nie.Największąpomocąjestwtejsytuacjicharakterystykawspółczesnego
słownictwaifrazeologiipotocznej.Skorowspółczesnewłaściwościkolokwial-
nepotwierdziłysięwodniesieniudopolszczyznyXIXwieku,wolnoprzypusz-
czać,żemająonewdużejmierzecharakteruniwersalnyimożnajeodnieść
takżedoodleglejszejprzeszłościjęzykowej”(WALCZAk1992:182-183).
Uczonydostrzegazatemszansęzobiektywizowaniaswychwniosków
dziękiustaleniomdotyczącympolszczyznywspółczesnej.Obszerne,liczące
ponadosiemsetstrondziełoTrepkizawierazgórą2500nazwisk,według
autorarzekomoszlacheckich,aichnosicielesąpoddanisurowejkrytyce
jakoci,którzychcąsiępodłączyćdostanupanującego.Obfitującywliczne
wyzwiska,obscenaiwulgaryzmyutwórmożebyćinteresującymźródłemdo
badańpotencjałukreacyjnegopolszczyzny.Materiałonomastyczny,poddany
tunierzadkoprzekształceniommorfologicznym7,aleteżumieszczonywprze-
śmiewczymkontekścieopartymnaprzykładnapoetycekalamburu,stanowi
nieocenionąbazędoobserwacjihistoriipolskiegostylupotocznegowjego
najniższejodmianie.
Wartowskazaćrównieżrelacjełącząceonomastykęzpragmatykąhi-
storyczną,któreszczególniewyraźniekierująuwagęnakwestieużycia
języka.Przykłademmożebyćtutajetykietajęzykowawiekówdawnych,
którąprzedmiotemszerokozakrojonychbadańuczyniłMarekCYBULski(2003,
2005).Wartościąpodstawowątychopracowańjestnieznanawcześniejna
takąskalęwpolskimjęzykoznawstwierefleksjanadaspektamipragmaty-
kiwodniesieniudohistoriijęzykaikultury.Problematykaonomastyczna,
choćdrugoplanowa,takżemożestanowićźródłoobserwacji.Dotyczytona
przykładwszechobecnościteonimuBógwformułachetykietalnych.Licznych
egzemplifikacjipoświadczającychoperatywnośćonimuwrozmaitychsytua-
cjachkomunikacyjnychdostarczająwspomnianepraceM.Cybulskiego.Na-
6Zob.przykładowopionierskiewtymzakresiepraceElżbietyUMińskiEJ-tYtOń(1992,2001).
7Zob.też:MOńkO-CHOtkOWskA1977.
