Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Kontekstyogólne-teoria,metoda,synteza
wktórymtakiepojęcia,jakreferencja,rzeczywistość,odniesieniedorealności
zewnętrznejwobecprzedmiotuiobiektywnieistniejącejzostałyprzemieszane
zpojęciami:odniesieniedorzeczywistościidealnej,postulowanej,»lepszej«
niżrealna,stwarzanejprzezpisarza,subiektywnej.Aponieważrealizmiide-
alizmwzględemsiebiecechująsięsilnąniekoherencją,socrealizm,łącząc
»ogieńiwodę«,skazałsięnabycie»pomiędzy«,naartystycznąporażkę
i-interesującbadaczy-nigdynieporuszyłwrażliwościczytelników”(GRAF
2006:214).Stopieńspołecznejświadomościikulturowejaktualnościjest
wwypadkunazwwłasnychzwiązanychzpamięciąkulturowąwskalimikro
(lokalnych)różny,niemniejniezmiennypozostajefakt,żezjawiskotojest
ograniczonenietylkopodwzględemprzestrzeni,alerównież-nierzadko
-czasu.
Swoistymelementempamięcikulturowejsąrównież,poBachtinowsku
rozumiane,gatunkimowypojmowanejakoustabilizowanepodwzględem
strukturalnym,pragmatycznym,stylistycznymikognitywnymwzorcekomu-
nikacyjne.Teformyjakobytyabstrakcyjnesąformami,wktórychodlewają
siętekstyaktualizującedanygenre.Wielezgatunków,takżeliterackich,trwa
wkulturzeprzezwieki,współtworzącjejpamięć.Mająwtymudziałtakże
nazwywłasne.Zaprzykładniechposłużysatyra,którejwymiargeneryczny
przezpryzmatpropriówzostałprecyzyjnieiwyczerpującoopisanyprzez
IrenęsARnOWską-GiEFinG(2003a).Satyratogatunek,któregoaktualizacjesą
wyraźniezwiązanezczasempowstania."Nominapropriawobrębietekstów
kwalifikowanychhistoryczniedorozległegoobszarustaropolskiejioświe-
ceniowejsatyrystanowiłyniegdyśtęczęśćjejleksyki,którawsposób
szczególnypozostawałasprzężonazretorycznązasadąmovere.Wprowa-
dzanedotekstówonimybudziłyemocje,którymdawanowyrazwstałych
powrotachdokwestii»prawdy«irespektowaniapostulatu»bezimienności«
satyry.Nazwyosóbimiejscstanowiłyteelementyaktukomunikacjilite-
rackiej,którenajpewniejodsyłałydowiedzyodbiorców,wspomagającroz-
poznawanieprzeznichnietylkouczestnikówprzedstawianychzdarzeńko-
munikacyjnych,aleteżintencjiicelówautora,awkonsekwencji-samych
komunikatówjakoreprezentacjisatyrybądźjejodmianypaszkwilu.Byłoto
możliwe,ponieważużytewtekstachsatyrypropriamieściłysięwówczas
wzakresiewspólnychdlaautoraijegoczytelnikówśrodkówwarunkujących
porozumienie.Wrazzparalelnymidonichdeskrypcjamijednostkowymi
stanowiłyindeksymającetesamereferencjalneodniesieniawobszarze
wspólnegodlanadawcówiodbiorcówświata.Pozbawionetłapragmatycz-
negostałysięzczasemniezrozumiałeinieważne”(sARnOWskA-GiEFinG2003a:
9-10).Akrybiczneanalizymateriałutekstowegopozwoliłyuczonejwskazać
głównewykładnikiwzorcagatunkowegosatyrywodniesieniudopoziomu
