Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
i.fantasyjakogatunekliteraturypopularnejizjawiskokulturowe■21
tasy.Naszczęścielistatychpodgatunków(wrazzichnazwami),chociażdługa,
niejestnieskończona,możnanawetzaryzykowaćtwierdzenie,żejestjużustalona.
Niektórzywymieniajązatemniskąfantasy(lowfantasy)zezjawiskaminadprzyro-
dzonymiwświecierealnym,wysokąfantasy(highfantasy,np.ZiemiomorzeUrsuli
LeGuin)zeświatemliterackimodpodstawwykreowanymprzezautora,fantasy
spodznakumagiiimiecza(swordandsorcery),epicfantasy(np.Władcapierścieni
J.R.R.Tolkiena),heroicfantasy(np.opowieścioConanieRobertaE.Howarda)
imrocznąfantasy(darkfantasy),którytoterminpojawiłsięjakonpseudointelek-
tualnaetykietkanadawananiektórymhorroromwceluuniknięciatradycyjnych
negatywnychskojarzeń”(Frelik2003,s.388).WswoimKompendiumSapkowski,
wyśmiewająctymrazemproblemncudownejmultyplifikacjinomenklatury”,wroz-
dzialeFantasy-czymjest?Aczymniejest?zestawiaponadto:humorousfantasy,
sciencefantasy,literaryfantasy,anawetadultfantasyiyoungadultfantasy.Jego
zestawieniedopełniająpewneuzupełnieniatychodmian,autorbowiemdodajetu
tzw.npowieścimiędzyplanetarne”,zakcjąosadzonąnaplanetachrządzonychma-
giąimieczem,urbanfantasy,czyliwystępowaniemagiiwrealnymświecie,histo-
riealternatywne,opowieścizawierającepostaciezbestiariuszyorazretellingjako
nowespojrzenienamitlublegendępodpostaciąliterackiejwersjiowegomitu,po-
daniaczybajki(zob.Sapkowski2001,s.9-10).
Wdefinicjachopisywanegotugatunkupojawiasięwielenieścisłości,zwłasz-
czażekonkretnedziełoliterackiejednegotwórcymożebyćnzaliczane”dodwóch
lubnawettrzechodmianrównocześnie,np.opowieścioConanieBarbarzyńcy
RobertaE.Howardakojarzonesązfantasymieczaiczarów(swordandsorcery),
przygodową(adventurefantasy)ibohaterską(heroicfantasy)7.Autorpolskiejmo-
nografiidotyczącejbadanejkonwencjigatunkowej,GrzegorzTrębicki,dostrzega
ówchaosterminologiczny,gdypróbujezestawiaćdefinicjeirozumieniesubgatun-
kówfantasywujęciuróżnychbadaczyeuropejskichiamerykańskich(Trębicki2009,
s.12-25),np.TzvetanaTodorova,WilliamaR.Irwina,EricaRabkina,Kathryn
Hume,ColinaN.Manlove’a,RosemaryJackson,LinaCartera,DianyWaggoner,
JoachimaAlpersa,EleanorCameron
8
iinnych.Zichpracistudiówwyłaniasię
7
TepododmianygatunkuopisanesąprzezAndrzejaNiewiadowskiegoiAntoniegoSmuszkiewicza
(1990,s.289-290).
8
AutorksiążkiFantasy.Ewolucjagatunku(Trębicki2009)przywołujeciekaweopinienatematro-
zumieniaopisywanejkonwencjiprzezwspomnianychbadaczyznastępującychpracnaukowych:
TzvetanTodorov,TeFantastic.AStructuralApproachtoaLiteraryGenre,CornellUniversity
Press1973;WilliamR.Irwin,TeGameoftheImpossible:ARhetoricofFantasy,Universityof
IllinoisPress1976;EricRabkin,TeFantasticinLiterature,PrincetonUniversityPress1976;
KathrynHume,FantasyandMimesis.ResponsestoRealityinWesternLiterature,NewYork-
London1984;ColinN.Manlove,ModernFantasy.FiveStudies,CambridgeUniversityPress1975,
TeFantasyLiteratureofEngland,London1999;RosemaryJackson,Fantasy:theLiteratureof
