Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wniniejszejksiążcebędędążyćdounikaniatychskrajności.Konstru-
owanieleksykonówwwypadkuzjawisktaktrudnodefiniowalnychjak
nowyfilmczarnywydajesięzadaniemwzasadziebezowocnym,zkolei
ustalanielistycech,jakiemusispełnićdanedzieło,byzostaćnazwane
neo-noirowym,niepotrzebnieograniczaperspektywę,redukującdościs-
łegocentrumobszarzagadnień,którewomawianymtuzjawiskuczęsto
ujawniająsięzpełnąsiłąnajegoperyferiach.Niemniejjednak,zbierając
materiałdotejksiążki,jakiejśselekcjimusiałamdokonać.Chociażzatem
wniniejszejksiążcepojawiaćsiębędąodwołaniadofilmówniegatun-
kowych(naprzykładdoWkraczającwpustkę/EntertheVoidGaspara
Noé,2009),niezależnychautorów(takichjakAtomEgoyan)czyzjawisk
opatrywanychnaogółetykietąrealizacjiniszowych(machinimaTeTra-
shmaster,reż.MathieuWeschler,2010),tokoncentrowaćsiębędęgłównie
natekstachkulturygłównegonurtu,takzwanegomainstreamu,który
rozumiemzaFrédériciemMartelemjakosynonimokreśleńndominujący”
lubndlaszerszegoogółu”
,pojęcieużywanennaogółdookreśleniamediów,
programutelewizyjnegoczyproduktukulturalnegomającychtrafićdo
szerokiejpubliczności”12.
Jestemprzekonana,żeneo-noirprzenikaobecniecałąkulturę,także
wtychjejaspektach,któreniesązwiązaneztakzwanymwidzemmaso-
wym.PrzykładudostarczachociażbyAndriejZwiagincew,reżyserfilmu
Jelena(2011),wktórymodnaleźćmożnagręzjednymzpodstawowych
mitównoiru:wzorcemkobietyfatalnej.Wszak-podobniejakwwielu
realizacjachnoiruineo-noiru-mamytudoczynieniazprzeciwstawie-
niemdwóchpostacikobiecych.Najednymbiegunieznajdujesiętytu-
łowabohaterka-usłużnażonazamożnegoczłowieka,Władimira,niezbyt
atrakcyjna,troskliwakuradomowa,realizująca,jakmożnaprzypuszczać,
modelkobietyodkupicielki,októrymszerzejpiszęwtrzecimrozdziale.
JejprzeciwieństwemwfabulewydajesięcórkaWładimira,Katia-młoda,
piękna,zepsuta,przywiązanadosplendoruidobrejzabawy,mającawszel-
kiezadatkikutemu,bystaćsięfemmefatale.Wtokuakcjizarysowane
międzypostaciamirelacjeulegająjednakzupełnemuodwróceniu:kobietą
(naswójsposób)fatalnąokazujesięJelena,którazabijaWładimira,by
przejąćponimspadek;Katiatymczasempozostajeniewinna,ajejmiłość
doojcajawisięjakoszczera.Tegotypugierzneo-noirowymikonwen-
cjamimożna,rzeczjasna,odnaleźćwewspółczesnejkulturzebezliku.Na
niektóreznichpróbujęzwrócićuwagęwostatnimrozdzialetejksiążki.
Niezmieniatojednakfaktu,żecałeobszaryzagadnieńmusiałampozosta-
wićnamarginesieniniejszychrozważań.Wpewnejmierzeprzyświecało
miwtymaspekciezałożenie,żechociażnoirprzejawiaćsięmożezarówno
wkinie(literaturze,komiksie)gatunkowym,jakiniegatunkowym,to
swojątożsamośćzawdzięczajednaktemupierwszemu.Niebędąc(jakpró-
12Zob.F.Martel:Mainstream.Przeł.K.Sikorska.Warszawa2011,s.20.
WSTĘP
15
