Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
starczyjedyniewskazaćistniejącąliteraturę.Trzebajednakpodkreślić,że
samopytanieoneokantyzmujawniawieletrudności.Uwagęzwraca
przedewszystkimsamfaktodpowiedzinapytanie,cotojestneokantyzm.
Wrazztympytaniemwyłaniasięproblemjegorozumieniaorazustalenia
jegopoczątku.WczasiesłynnejdebatywDavos,doktórejdoszłopowy-
daniuksiążkiHeideggeraKantaproblemmetafizyki(16marca16kwiet-
nia1929),Cassirerzwróciłsiędojejautorawnastępującysposób:„Co
Heideggerrozumieprzezneokantyzm?Kimjestprzeciwnik,doktórego
zwróciłsięHeidegger?Myślę,żetrudno[znaleźć1A.J.N.]pojęcie,które
byłobytakmałowyraźnieokreślonejakopojęcieneokantyzmu”2.Wątpli-
wośćCassirerapotwierdzaMariaSzyszkowska,pisząc:„Traktowanieneo-
kantyzmujakodoktrynyjednolitejijednoznacznieokreślonejbyłobybez-
podstawneipowierzchowne”3.Wątpliwościbudzątakżeokoliczności,
wjakichneokantyzmsięnarodził.Nawetdatajegopowstanianiejestjed-
noznaczna,albowiemhistorycyfilozofiiwskazujątuażczterymożliwości.
Jedniwiążąpoczątekneokantyzmuzwydaniemw1865rokuksiążki
OttonaLiebmanna(184011912)KantunddieEpigonen(Kantiepigoni),
którejkażdyrozdziałkończysięzawołaniem:„alsomußnachKant
zurückgegangenwerden”(„awięcnależypowrócićdoKanta”).Inni1
zwystąpieniemfizykaHermannavonHelmholtza(182111894),któryjuż
wroku1855nawoływałdozajęciasięKantowskąteoriąpoznania.Jeszcze
innijakodatępoczątkowąwskazująrok1860,wktórymukazałasię
książkaKunonaFischera(182411907),nauczycielaLiebmanna,KantsLe-
benunddieGrundlagenseinerLehre(ŻycieKantaipodstawyjegonauki).
WtymsamymrokuFischerwygłosiłwMannheimtrzywykładyożyciu
ifilozofiiKantaorazjedenwykładnatematkoniecznościpodjęciafilozofii
krytycznej4.NiemożnateżzapominaćoartykuleEduardaZellera
(181411908)zroku1862,noszącegotytułÜberBedeutungundAufgabe
derErkenntnistheorie(Oznaczeniuizadaniuteoriipoznania),którykaże
Wposzukiwaniukrólestwafilozofii.Zdziejówneokantyzmubadeńskiego.Poznań1993;
M.Szulakiewicz:FilozofiawHeidelbergu.Problemtranscendentalizmuwheidelber-
skiejtradycjifilozoficznej.Rzeszów1995;Idem:Odtranscendentalizmudohermeneuty-
ki.Rzeszów1998;M.Szyszkowska:FilozofiawEuropie.Białystok1998;Eadem:
Neokantyzm.Filozofiaspołecznawrazzfilozofiąprawanaturyozmiennejtreści.Warsza-
wa1970;B.Trochimska-Kubacka:Absolutyzmaksjologiczny.Rekonstrukcja
opartanaaksjologiiRickerta,ScheleraiHartmanna.Wrocław1999;Eadem:Neokan-
tyzm.Wrocław1997;A.J.Noras:Kantaneokantyzmbadeńskiimarburski.Katowice
2000(wyd.2.12005).
2E.Cassirer,M.Heidegger:WykładyidysputawDavos.Tłum.A.J.Noras.
„EdukacjaFilozoficzna”1994,nr17,s.17.
3M.Szyszkowska:FilozofiawEuropie...,s.167.
4M.Szyszkowska:Neokantyzm...,s.13.DlategoAndrzejPrzyłębskimówi
oczterechwykładach1zob.A.Przyłębski:EmilaLaskalogikafilozofii...,s.8.
