Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
powrócićdoKantaniepoto,abyinterpretowaćspuściznęponim,ale
wcelurozwiązaniapiętrzącychsięproblemówepistemologicznych.Rzuca
toświatłorównieżnapóźniejszelosytegoniezwyklebogategoruchufilo-
zoficznego.Okoliczności,wjakichnarodziłsięneokantyzm,niezwykle
trafniecharakteryzujeJaninaKiersnowska-Suchorzewska:„Wdziejachfi-
lozofiiwielkiezestrojemyśliulegajązkoniecznościrozwojowejwtórne-
murozpadowi.Uległamunp.orientacyjnadlaSokratesakonstelacjanie-
rozerwalnychwjegoprzekonaniuideałów:wiedzy,cnotyiszczęścia,gdy
trychotomicznierozbitazostałaprzezpółsokratyczneszkoły,zktórych
każdajednymtylkoztychideałówsięzadowolniła;uległatakiejżefrag-
mentaryzacjiwielkasyntezaKanta.Schedaponim,dostawszysięjego
licznymspadkobiercom1zostałaponownierozdrobniona:każdyotrzy-
mał,awłaściwiewziąłsobiecząstkę1itraktujeparsprototo.Stądroz-
bieżnośćinterpretacyjnauneokantystów.Zależnieodtego,gdzieupatry-
waćpunkt[u]ciężkościwsystemieKantaijegoproblematyce,możemy
uneokantystówrozróżniaćminimalnie,jakwiemy,7kierunków[...]”5.
BeataTrochimska-Kubackapotwierdza,żeklasyfikacja,którązapropono-
wałaKiersnowska-Suchorzewska,jestnajbardziejtrafna.Jedyniedo
przedstawicielikrytycyzmurelatywistycznegododaje1obokGeorgaSim-
mela(185811918)1GustawaRadbrucha(187811949).Jednocześniepod-
kreśla,iżodtegopodziałuodbiegaklasyfikacjadokonanaprzezSzysz-
kowską6,któraniewyodrębnianurtumetafizycznego,aFriedricha
Paulsena(184611908),OttonaLiebmannaorazJohannesaVolkelta
(184811930)zaliczadonurturealistycznego,natomiastjakododatko-
wywyróżnianurteklektycznyizaliczadoniegoBrunonaBaucha
(187711942)7.MariaSzyszkowskawyróżniabowiemkierunek:
1)logiczno-metodyczny(szkołamarburska),
2)psychologiczno-fizjologiczny(H.HelmholtziF.A.LangeorazH.Vai-
hinger),
3)realistyczny(Liebmann,Volkelt,Paulsen),
4)psychologiczny(H.Cornelius,L.Nelson),
5)aksjologiczny(szkołabadeńska),
6)relatywistyczny(G.SimmeliG.Radbruch).
Ogromnurtówfilozoficznychwramachneokantyzmupowoduje,że
trudnooichjednoznacznąklasyfikację.Zasadniczowyróżniasięwneo-
kantyzmiedwiefazy.Pierwszanarodziłasięzwrazzuświadomieniem
5Wprzypisieautorkapisze:„TaklasyfikacjaÖsterreichaniejestwyczerpującą”.
J.Kiersnowska-Suchorzewska:MetafizykaKantawświetlepolemikineokan-
tystów.„PrzeglądFilozoficzny”1937,nr40,s.367.
6Zob.M.Szyszkowska:Neokantyzm...,s.22128;Eadem:FilozofiawEuro-
pie...,s.1671171.
7B.Trochimska-Kubacka:Neokantyzm...,s.10111.
