Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Zjawiskostarzenia
60
produkcjęwieluczynnikówtranskrypcyjnych,którychobecnośćumożliwiawdal-
szymetapiegromadzenieodpowiednichbiałekkontrolującychiprowadzących
podziałkomórki[3].
FazyG
1iG
2sąniezwykleistotnedlawłaściwegorozdziałuDNAdokomórek
potomnych.WtedytosprawdzanyjeststanniciDNA,m.in.podkątemobecności
pęknięć;sątotzw.punktykontrolne(restrykcyjne)cyklukomórkowego(ryc.3.4).
WprzypadkuuszkodzeńDNA,mechanizmnaprawynicizatrzymujecyklkomór-
kowywjednejbądźdrugiejfazie,comanaceluzahamowanierozprzestrzenianiasię
nieprawidłowościwaparaciegenetycznymdonowopowstającychkomórek.Jakie-
kolwiekzatemuszkodzeniacząsteczkiDNA,np.pęknięcianicipojedynczelubpo-
dwójne,mogąbyćprzyczynązaprzestaniapodziałówitymsamymsystematycznego
zwiększaniasięliczbykomórekbądźodnowystałejliczebniepopulacjikomórek.
Atrybuty(cechy)starzejącychsiękomórek.Niemajednejcechy,która
świadczyłaby,żekomórkęokreślimyjakostarzejącąsiębądźwprost-komórkęnsta-
rą”
.Trudnowyznaczyćgranicę,jeślitowogólebędziekiedykolwiekmożliwe,między
okresemmłodościkomórkowejiokresemstarczym.Podobniejakzdefinicjążycia,
niesposóbprzedstawićrzetelniedefinicjistarzeniasięistarościkomórkowej.Na-
leżałobyraczejposługiwaćsięatrybutamistarzeniasię,którełącząwsobiepewne
populacjekomórekorganizmu.Jestichwieleiniekonieczniecechaobserwowana
wjednymtypiekomórekbędzierównieżcharakterystycznadlatypuinnego.Rów-
nieżwobrębiejednegotypukomórekcechystarzeniasiębywająodmienne,jakto
obserwujesięwhodowlachinvitro.Obecnieuznanekryteria,charakterystycznedla
starzejącejsiękomórki,sąpowiązanezczteremaobszarami:1)niemożnośćpodziału
nadwiekomórkipotomneprzezzatrzymaniecyklukomórkowego,2)erozjatelome-
rów,nagromadzenieuszkodzeńniciDNAizmianywrozmieszczeniuchromatyny
wobrębiejądrakomórkowego,3)nadmierneiciągłewydzielanie,m.in.czynników
sprzyjającychreakcjomzapalnym,doprzestrzenizewnątrzkomórkowejiwreszcie
4)wobrębiecytoplazmy-nagromadzeniewcytoplazmiebłędnieuformowanych
białekbądźczęściowozdegradowanychorganellikomórkowych;ostatniesątrudne
dostrawieniaprzezaparatlizosomowy,niemożliwedodefekacji,cozczasemoddzia-
łujenaogólnąkondycjęmetabolicznąkomórki(ryc.3.5).
Teoriemechanizmówstarzeniakomórek.Komórki,któreosiągnęłyswójmor-
fologicznyifunkcjonalnyfenotyptkankowy,sąuznawanezadorosłekomórkipost-
mitotyczne.Podlegająonesystematycznemustarzeniusię.Dotakichkomórekzali-
czamydojrzałeneurony,miocyty,osteocytyczyniektórekomórkinabłonka.Inne,
choćbyfibroblasty,nadalmogąsiędzielić,mimożenabrałyjużwłaściwegoimcha-
rakteru,tj.zdolnościdobudowymacierzyzewnątrzkomórkowej.Wzależnościod
warunkówpanującychwichotoczeniuwchodząwcyklkomórkowyidzieląsię,choć
wograniczonymzakresie.Popewnejliczbiepodziałówfibroblastyzatrzymują
podziałykomórkowe,nawetwwarunkach,którepowinnysprzyjaćutrzymaniu
pełnegocyklukomórkowego[4].
