Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.PLASTYCZNOŚĆUKŁADUNERWOWEGO
1.2.1.NEUROLOGIAODTWÓRCZA
Rehabilitacjaneurologiczna(neurorehabilitacja)łączywiedzęneurologicznązrehabilitacją.
Teoretycznepodstawyrehabilitacjiwuszkodzeniachukładunerwowegowywodząsię
zwiedzyoplastycznościmózgu,któradałapocząteknowejdziedzinie–neurologii
odtwórczej(ang.
restorativeneurology
).Plastycznośćmózguoznaczajegozdolność
doprzekształcaniasięidotworzeniafunkcjonalnieistotnychzmianwewzorcupołączeń
anatomicznych.Wpóźniejszymokresieokazałosię,żewłaściwościamitymicechujesię
takżeobwodowyukładnerwowy.
NaprawianieuszkodzeńOUNmożebyćprzeprowadzonenatrzysposoby:
1.Przywracaniefunkcji–skupiasięnauszkodzonejskładowejfunkcji(np.jeślijest
uszkodzonezgięciegrzbietowestopy,zastosowanezostająspecyficznećwiczenia
usprawniającetozgięcie).Opierasięnateoriinadmiarowości(redundacji).
2.Ponownekształtowaniefunkcji–„ominięcie”zaburzonegoelementu–pacjentanakłania
siędowykonaniaokreślonejczynnościwinnysposób(wykorzystanieinnychmięśni
dozastąpieniaporażonego).Opierasięnateoriistrategiialternatywnych.
3.Kompensacja–maksymalneusprawnienieprzywykorzystaniuwszystkich
niezaburzonychelementów.Opierasięnateoriidziałaniazastępczego.
KompensacjąrządzączteryprawasformułowaneprzezAnochina:
1.Każdyżywyorganizmmamechanizmyfizjologicznepozwalającenazastąpieniefunkcji
różnychnarządów,którychprawidłowefunkcjonowaniezostałozaburzone.
2.Uruchomienierezerwkompensacyjnychmożenastąpićtylkowsytuacjizaburzenia
podstawowychmechanizmówfizjologicznych,któresąodpowiedzialnezadanąfunkcję.
3.Procesykompensacjizostająuruchomionebezudziałuwoliiniezależnieodtego,który
narząduległuszkodzeniu.Tensamoistnyprocesprzeważnieniejestkorzystnydla
odzyskaniautraconejfunkcjiidlategowymagasterowania.
4.Powrótireedukacjautraconychfunkcjiniesąprocesemtrwałym.Dlategowymagają
onestałejstymulacjipoprzezstosowaniekorzystniedobranychbodźcówfizjologicznych.
Rozwójnowychmetodneuroobrazowania,takichjak:fMRI,angio-MRI,PET,SPECT,
aostatniotakżetrójwymiarowamorfometrianaczyń,pozwoliłnapoznaniemechanizmów
naprawczychwmózgowiu.Sątomechanizmystrukturalne(syntezabiałek,strukturalna
modyfikacjaneuronów,stałazmianawneuromodulatorach,neuroprzekaźnikachiich
receptorach)ifunkcjonalne(tworzeniesięnowychpołączeńwOUN,pobudzanie
bocznicowanianeuronów[
sprouting
]iwzmożonywzrostaksonów).Mechanizmytezostały
wykorzystanewrehabilitacjiosóbpoudarzemózgu.
W2005rokuHummeliCohendokonaliprzegląduczynnikówzwiększającychplastyczność
mózgu.Opublikowaligow„CurrentOpinioninNeuroloy”[2005;18(6):667-674],zaś
tłumaczeniepolskieukazałosięwwydaniupolskim[„Curr.Opin.Neurol.”,wydaniepolskie
2006;4(1):11-18].Stwierdziliwnim,żeplastycznośćukładunerwowegostanowi
podstawowymechanizmludzkiegomózguumożliwiającymuprzystosowaniesiędozmian
środowiskowychidozmianpowstałychwwynikuuszkodzeniamózgu.Jednymzcelów
badawczychwneurorehabilitacjijestopracowanienowegopodejściadoneurorehabilitacji.
Nowemetodystosowanewrehabilitacjipoudarzemózgu,takiejakstymulacjakorowa
icelowazmianaimpulsówczuciowych,modulująmechanizmyplastycznościmózgu
istanowiąobiecującenarzędzianeurorehabilitacji.Nieinwazyjnastymulacjakorowa:rTMS
(
repetitiveTranscranialMagneticStimulation
–powtarzanaprzezczaszkowastymulacja
magnetyczna)itDCS(
transcranialDirectCurrentStimulation
–stymulacjaprądemstałym)
orazstymulacjasomatosensoryczna:PNS(
PercutaneousNeuro-Stimulation
–stymulacja
nerwówobwodowych)iINB(
IschaemicNerveBlock
–niedokrwiennablokadanerwów)
okazałysięwielceobiecujące,zaśichwpływnafunkcjęmózguudowodnionoprzypomocy
fMRIiPET.
Jużw1928rokuSantiagoRamonyCajalnapisał:„Wdorosłychośrodkachnerwowych
szlakinerwowesąustalone,zakończone,niedozmienienia.Wszystkomożeumrzeć,nicsię
niezregeneruje”.Tomocnesformułowaniestałosiędogmatemobowiązującymprawie
dokońcaXXwieku.Dopierow1998rokuwykazano,żewdorosłymludzkimmózgu
powstająnoweneurony.Wciąguostatnichkilkulatpoznanoszeregmechanizmów
regulującychneurogenezęwmózgachdorosłychssaków.Tosamodotyczypołączeń
