Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
↩
6.
Dośćzabawnawtymkontekściejestokoliczność,iżsłowacarlíicarlin(awliczbiemnogiejcarlins),pochodzeniakatalońskiego,pojawiłysięnaprzód
whiszpańskimjęzykupolitycznymwepoceKortezówzKadyksu(1810–1812),mającbardzoszerokiezastosowanie,niewyłączając(samo)odniesieniadoliberałów
zainspirowanychideologiąrewolucyjną,adopieropóźniejwjęzykukastylijskimiwkontekścieideowymdynastycznegolegitymizmu—zob.J.Aróstegui,J.Canal,
E.GonzálezCalleja,ElCarlismoylasGuerrasCarlistas.Hechos,hombreseideas,LaEsferadelosLibros,Madrid2003,s.31.
↩
7.
Pierwszy(anonimowy—autorpodpisałsięjakoElRestaurador)tekstwobronieprawDonCarlosazostałopublikowanyjuż7października1833rokuwBilbao;
zob.jegowspółczesnąedycjęzkomentarzem:DemostracióndelincontestablederechoqueelSeñorDonCarlosdeBorbón,tienealTronodeEspaña,Edición
preparadaporCarlosMªPérez–RoldánySuanzes–Carpegna,Ed.Tradicionalista,Madrid2010.Odpowiedziałnaniąwłasnąbroszurą—znacznieobszerniejszą,
leczpoczterechlatach!—izabelista,urzędniksądowywBurgos,AntonioMaríadeBarcenayMendieta,RefutaciónalfolletopublicadoenBilbaoporelllamado
Restauradorensietedeoctubrede1833:enquesepropusolademostracióndelincontestablederechoqueelSeñorDonCarlosdeBorbón,tienealTrono
deEspaña,Imp.deDepout,Bilbao1837;faksymiledostępneon–linewdwuczęściach:
http://www.memoriadigitalvasca.es/applet/libros/JPG/087404/087404_parte_01.pdf,
http://www.memoriadigitalvasca.es/applet/libros/JPG/087404/087404_parte_02.pdf.
↩
8.
¿QuéeselCarlismo?,edicióncuidadaporFranciscoElíasdeTejadaySpínola,RafaelGambraCiudadyFranciscoPuyMuñoz,Escelicer,Madrid1971,s.31[dalej
cytowanejakoQeC].
↩
9.
M.Ferrer,BrevehistoriadelLegitimismoEspañol,Montejurra,Madrid1958,s.13.
↩
10.
G.Alférez,HistoriadelCarlismo,ACTAS,Madrid1995,s.45.
11.
↩
↩
Zob.QeC,s.31.
12.
FedericoSuárezprzypomina,żew1818rokupoprzednia(druga)żonaFerdynandaVII—MariaIzabelaPortugalska(DªMaríaIsabeldeBraganzayBorbón,1797–
1818)—teżspodziewałasiędziecka,któreokazałosiędziewczynką(iprzeżyłozaledwiepółroku),alewówczaskrólwogólenierozważałzmianyprawa
sukcesyjnego;dowodzitopolitycznychmotywówaktuz1830roku,albowiemdwanaścielatwcześniejpomiędzykrólemajegobratempanowałazgodawkwestiach
politycznych,w1830rokuzaśkrólprzeszedłnastronę„reformistów”—zob.F.Suárez,LacrisispolíticadelAntiguoRégimenenEspaña(1800–1840),Rialp,
Madrid1958,s.173.
↩
13.
Zob.Idem,»LossucesosdeLaGranja«,CSIC,Madrid1953.
↩
14.
K.Papet–Vauban,Burbonisewilscy.KsiążętaSewilli(1823–1994),nieznanaweFrancjigałąźDomuBurbońskiego,przeł.A.Ławniczak,„Rojalista.ProPatria”
1996,nr4(20),s.2[przedrukz:„Légitimiste”1994,nr130/131].AutentycznośćowejsmakowitejlabofetadadeCalomardejestkwestionowanaprzezwspółczesną
historiografię—zob.J.Arósteguietal.,op.cit.,s.45;zaprawdopodobnąuważałjąjednakF.SuárezVerdeguer,Calomardeyladerogacióndela
Pragmática,„RevistadeEstudiosPolíticos”(Madrid),1994,núms.17–18,ss.503–544.
↩
15.
Zwygnanianiepowróciłjużnigdy,gdyżwkrótcewsparłpubliczniesprawęKarolaV;zmarłwzapomnieniuiubóstwiewTuluzie.
↩
16.
NakazopuszczeniadiecezjiwciągutrzechdniotrzymałtakżewspierającyDonCarlosabpJoaquínAbarca.
↩
17.
Wsystemieprzedkonstytucyjnymodpowiadałonmniejwięcejurzędowipremiera.
↩
18.
Należyzaznaczyć,żedotegoczasuliberałowieniezaprzestalikonspiracjiorazprzygotowańdoprzewrotuzbrojnego.WParyżuJoséMaríaTorrijosyUriarte(1791–
1831),FranciscoEspozyMina(1781–1836)iinnizawiązaliTymczasowyDyrektoriatPowstaniawHiszpaniiprzeciwkoTyranii(zwanytakżeDyrektoriatem
zBajonny,poprzeniesieniusięspiskowcówdotegomiasta),awLondynieutworzonazostałaJuntaRewolucyjna,którawkrótceprzeniosłasiędoGibraltaru.Juan
ÁlvarezMendizábaluzyskałwsparciefinansowedlarewolucjonistówodbankieraArdouina.4grudnia1831rokuTorrijoswylądowałwrazz52towarzyszami
wMaladze,próbującwzniecićtamrewolucję,leczrebeliancizostaliszybkoschwytaniprzezsiłyrządoweirozstrzelaninaPlażyśw.Andrzeja,coopłakałsławnym
sonetempoetaromantycznyJosédeEspronceda,zaśMariaKrystynanadałaprzywódcypośmiertnietytułhrabiegodeTorrijos.Takieuhonorowanierebelianta,który
bądźcobądźwznieciłbuntprzeciwkojejkrólewskiemumałżonkowi,świadczywymownieostopniuuzależnieniaregentkiodliberałów.Niepowodzeniemskończyły
siętakżeinneinwazjepodjęteprzezliberałówwGeronie,Aragonii,Nawarze,Orenseetc.
↩
19.
Trudnooprzećsięporównaniudomechanizmuanalogicznejtransiciónprawiepółtorawiekupóźniej,odautorytarnegoEstadoNuevodomonarchiidemokratycznej,
przeprowadzonejrównieżwspólnieprzezfrankistówaperturistasidotychczasowąopozycjęantyfrankistowską.
↩
20.
Zob.A.Wilhelmsen,Laformacióndelpensamientopolíticodelcarlismo(1810–1875),ACTAS,Madrid1998,s.166.
↩
21.
ProtestadesusderechosdelInfanteDonCarlos,29IV1833,[w:]HTE,t.II,Sevilla1941,s.274.
↩
22.
Zob.G.Alférez,op.cit.,s.44.
↩
23.
Książę(lubksiężniczka)AsturiitooficjalnytytułnastępcytronuwKrólestwachKastyliiiLeonuod1388roku,odziedziczonynastępnieprzezkrólówcałej
Hiszpanii.
↩
24.
Notabene,ledwietrzymiesiącepośmiercimęża,28grudnia,królowa–wdowazawarłapotajemneimorganatycznemałżeństwozmłodszymodsiebiesierżantem
[sic!]gwardiikrólewskiej,AgustinemFernandemMuñozemySanchezem(1808–1873),któryoczywiściepoujawnieniutegozwiązku(w1844roku)musiał
otrzymaćstosownegodności,łącznieztytułemGrandaHiszpanii,izktórymmiałaośmiorodzieci.
↩
25.
Zob.ManifiestodeAbrantes,1X1833,[w:]HTE,t.III,Sevilla1942,ss.287–288.
↩
26.
Zob.DecretosdeSantarem,4X1833,[w:]Ibidem,ss.288–289.
↩
27.
Cyt.za:M.MenéndezPelayo,LahistoriadeEspaña,CiudalelaLibros,Madrid2007,s.270.
↩
28.
K.Papet–Vauban,op.cit.,ss.2–3.
↩
29.
Cyt.za:J.Arósteguietal.,op.cit.,s.47.Jeśliwierzyćplotkarskiemupamfleciście,królwypowiedziałtęprzepowiednięwzdecydowaniebardziejwulgarnejformie
—zob.C.Rojas,Burbonowiepozbawienitronu,przeł.P.Fornelski,UNIVERSITAS,Kraków2001,s.169.
↩
30.
„Neokatolik”,przyłączonydokarlizmuw1868roku,AntonioAparisiyGuijarro(1815–1872)pożegnałjąwSenaciesłowamiShakespeare’a(RyszardIII,aktIV,sc.
4):¡Adiós!,mujerdeYork,reinadelostristesdestinos(„Żegnaj,żonoYorka,królowosmutnychprzeznaczeń”)—Idem,»Lospartidosmediossevan«,
[w:]EltradicionalismoespañoldelsigloXIX,selecciónyprólogodeVicenteMarrero,PublicacionesEspañolas,Madrid1955,s.125.
↩
31.
AutoremtejformułybyłszlachciczKrólestwaWalencjiinajwyższysędziawjegostolicyFranciscovelGuillermodeVinatea(FrancescoGuillemdeVinatea,
1273–1333).
↩
32.
Cyt.za:F.Polo,¿QuiéneselRey?LaactualsucesióndinásticaenlaMonarquíaespañola,Ed.CatólicaEspañola,Sevilla1968,s.75.Znanyjestrównieżaforyzm:
„Aragoniamiaławcześniejprawaniżkrólów(Aragónanteshuboleyesquereyes)”.
↩
