Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Palestynawpóźnejepocebrązu(XIV–XIIIw.)
wktórejbezograniczeńbędzieszspożywałchlebiniczegociniebędziebra-
kować,doziemi,którejkamieniesązżelazaizktórejgórbędzieszwydobywał
miedź”(Pwt8,7–9).
Wrzeczywistościziemiatajestubogawmetale(miedźzregionuAraba
znajdujesiępozawłaściwymterytoriumpalestyńskim),nieposiadawartościo-
wychskałwtypiemarmuru(turkuszSynajujestjeszczebardziejodległy)ani
teżcennegodrewna(jakwLibanie).Wybrzeżejestwwiększościzatarasowane
pasamiwydmikilkomaskromniutkimilagunami–inietworzybezpiecznych
przystaniażposkrajpółnocny(międzyprzylądkiemKarmeliRasen-Naqura
nagranicylibańskiej).Karawanyprzemierzającedrogęmorską,łączącąegipską
DeltęzSyrią,pospiesznieprzemierzałytenbiednyipełenzasadzekkraj.Te,
któreszłytzw.drogąkrólewską–zArabiiwkierunkuDamaszkuiśrodkowego
Eufratu–ledwiezahaczałyoPalestynę,najwyraźniejprzedkładającprzestrzenie
pustyninadnieatrakcyjnąnędzęlokalnejpopulacji.
WporównaniuzinnymiregionamiBliskiegoWschodu–Egiptem,Mezo-
potamią,SyriąiAnatolią,gdziejużwewczesnejstarożytnościrodziłysięwspa-
niałecywilizacje,wielkieorganizmypaństwoweipowstawałymonumentalne
metropolie–Palestynaprezentujesięwręczmizernie.Jeżeliliczbamieszkańców
jestistotnymwskaźnikiemmiaryzasobów,jakiedanyregionoferujedożycia
irozwojuspołeczności,toliczbysąwymowne.Wpóźnejepocebrązu,gdyEgipt
iMezopotamiamogłyutrzymywaćkilkamilionówmieszkańców,Palestynanie
osiągałanawet250tys.Wszczytowymokresierozwoju,wdrugiejfazieepoki
żelaza,jejludnośćmogładojśćdo400tys.osób.
SkupiającsięnawewnętrznymukształtowaniuPalestyny,dostrzegasię
przedewszystkim,jakwąskajesttakraina,podzielonaizamkniętagórami
iwzniesieniami,wśródktórychwzroknigdyniemaszansyzagubićsięwnie-
skończonymhoryzoncie.Gdyspojrzysięnaniązperspektywycałegoregionu,
uderzajejniewielkaskala:półkoleziemuprawnychpołożonenapołudniowym
krańcuDżyznegopółksiężyca”iściśniętePustyniąSyryjsko-Arabską,górami
IranuiAnatoliiorazMorzemŚródziemnym.Jejpozycjęwyznaczyłageogra-
fia:przypadłajejrolałącznika(raczejtranzytowegoniżsłużącegoosadnictwu)
międzyEgiptemiAzjąPrzednią.Pozycjatajednakprzyniosłachybamieszkań-
comPalestynywięcejnieszczęśćniżpomyślności.
Ajednakkrajten,otakograniczonychzasobachnaturalnychigęsto-
ścizaludnienia,odegrałpierwszoplanowąrolęwdziejachświata.Ówpara-
doksjestskutkiemniezwykłejzdolnościjegomieszkańców–umiejętności
tworzeniawięzówmiędzyziemiąapamięcią,czylinapełnianiaswejkrainy
wartościamisymbolicznymi.Przezkolejnerozproszeniaiskupienia,odda-
leniaipowrotydoszłodoszerokiegorozprzestrzenieniatychwartościtakże
pozatymterytorium.
