Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Palestynawpóźnejepocebrązu(XIV–XIIIw.)
35
przejśćtylkonajednegozkrólewskichsynów.Następcazpewnościąwyzna-
czanybyłodpowiedniowcześniej,alewmomencieśmiercikrólainnisynowie,
niezadowoleni,takżewysuwaliswojeroszczenia.Tekstyzepokiwypełnionesą
waśniamimiędzybraćmi,uzurpacjami(chętnieprezentowanymijakowyczyny
bohaterskie),ażdoprzypadkówbrato-iojcobójstwa.
Trzebateżporuszyćrolęświątyni.Dziękiarcheologiiznanesąróżnetypy
architektoniczneświątyńzXIIIw.:typtrójdzielnynaosi,jakwHazor(HXIII),
zbogatymkamiennymwyposażeniem(stele,któreBiblianazywamassēbôt),typ
wieżowy(migddl),jakwMegiddoiSychem,atakżeinne.Alewzarysowanym
wyżejscenariuszupolitycznymświątyniagrałarolęzdecydowaniedrugopla-
nową,inaczejniżwEgipcie,BabiloniiczyteżAnatolii.Kapłanibyliludźmi
królewskimi,aświątyniebudynkamioskromnychrozmiarach,dostosowanymi
dokultuwścisłymsensiejakodombóstwa(uroczystościzudziałemwiernych
miałymiejscenazewnątrz),niezaangażowanymiwdziałalnośćekonomicznączy
handlową,niekiedyspełniałyfunkcjęskarbca.Zpewnościąrytuały,wktórych
jakoprotagonistawystępowałkról(wwypadkurytuałówpłodnościrazem
zkrólową),służyłynadaniumupewnejaurysakralnościiuprawomocnieniujego
związkuzludnością,dlaktórejbyłgwarantempoprawnychrelacjizeświatem
boskim.Jednakówświatpolitycznyzdajesięnajbardziejświeckispośród
wszystkich,jakiedotegomomentupojawiłysięnacałymBliskimWschodzie.
7.Rozkwitekonomicznyiwymianahandlowa
Wgranicachokreślonychprzezskromnezasobykrainymiastapałacowe
XIV–XIIIw.rozkwitałypodwzględemekonomicznymikulturalnym.Pałace
utrzymywałyszkołyskrybów(nawzórbabiloński),niezbędnedokształce-
niapisarzy-administratorówbiegłychwpiśmieklinowymiwjęzykubabi-
lońskim,używanychnietylkowkorespondencjizewnętrznej,aleteżwwe-
wnętrznejadministracjiiwpismachprawniczych.Szkołytenieodgrywały
jednaktakiegoznaczeniajakszkoływSyrii,różniącsięteżmiędzysobąpo-
ziomem(zależnieodbogactwaośrodka)–jakmożnawnioskowaćnapod-
stawiejakościjęzykababilońskiegopoświadczonegowlistachzel-Amarna,
mniejlubbardziejnaszpikowanegoglosamikananejskimiibłędamiskła-
dniowymi.Szkołypisarskiebyłytakżemiejscemprzekazywaniatekstówli-
terackichipotężnyminstrumentemrozprzestrzenianiaDmądrościowego”
styludworu,któregowPalestyniemamyzresztąnieliczneprzykłady(inaczej
niżwwypadkubogategodziedzictwatekstowegoodnalezionegowUgarit).
Luksusowerzemiosło–wyrobyzdrogocennychkamieniikruszców–jest
potwierdzoneprzezarcheologięiprzekazyźródłowe.Wstyluiikonografiisilne
