Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Początek.Powojennarzeczywistośćwpolskiejprozie...
31
NaZłoteoknawdużejmierzezłożąsięwłaśniefragmentynarra-
cyjne(historiamalarzaDrążka/Fisha,Hakcjonariusza”schronukupca
Kawona,lekarzaFajga,NiemcaFlügelaiin.).Pojawiąsięwnich
sygnałypoetykinegatywnej,poetykibrakuadekwatnychśrodków
opisu,penetrującejobszarypograniczatego,cooswojoneitego,co
nie-ludzkie,potworne.
Możnajedostrzecwopisieludzizginącegogetta:HIstotynie-
dopalone,niedobite,cudemuratowane,brudneicuchnące[ś].
Zobaczyli[ludziezaryjskiejczęścimiasta–H.G.]tenapółoszalałe,
dzikozarośniętestwory.”(508)
To,cojużzabiteispalonenależałobydosferyoswojonej,znanej
(widokludzkichzwłok,ofiarrozmaitychkataklizmów,wypadków
losowychmieścisięwramachludzkiegodoświadczenia),natomiast
niedopalone,niedobite,ażyweistnienieniepoddajesięprostemu
opisowijakoludzkie,więcpisarzużywazamienników:Histoty”,Hstwo-
ry”,wkontekściektórychpojawiasięsłowoHdziko”,odsyłającedo
obszarównieobjętychporządkiemcywilizacji.
Najdobitniej,problemnieprzystosowaniastaregojęzykado
wyrażanianowychokupacyjnychdoświadczeń,wwielelatpóźniej
wyraziPiotrMatywiecki,którydoutworuKamieńgranicznywpro-
wadzirozmowęreżyserafilmuShoah,Lanzmana,zJanemKarskim,
członkiempolskiegoruchuoporunadwiegodzinywprowadzonym
doobozuśmierci,bypotemprzekazaćraportztego,cozobaczył
ludziomwolnegoświata.Karskiużywaniemalsamychzaprzeczeń,
niemogącznaleźćadekwatnychokreśleńnato,cowidział:H[ś]To
niebyłświat/Toniebyłaludzkość/Niebyłemwtym/Nienależałem
dotego/Nigdynictakiegoniewidziałem/Niktwcześniejnieopisał
takiejrzeczywistości/Niewidziałemżadnejsztuki,żadnegofilmu!/
Toniebyłświat.Mówionomi,żebyliistotamiludzkimi/Alenie
przypominaliistotludzkich/Iwróciliśmy26”.
26Cytujęza:JanBłoński,BiedniPolacypatrząnagetto,Wydawnictwo
Literackie,Kraków1994.
