Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
HannaGosk
Koniecipoczątek
Jednąztrafnychproblematyzacjiwątkukońcadawnegoświata
przyniosłyPożegnaniaStanisławaDygata.Bezimiennybohaterprowa-
dzącytejpowieściopatrzonejznamiennymtytułemzostałobdarzony
świadomością,którapozwalamudostrzegaćanachronicznośćnorm
ikonwencjiregulującychżyciecodziennejegosfery–warszawskiego
zamożnegomieszczaństwaoaspiracjachinteligenckich.Podobnie
jakpostaćzSedanuHertza,intuicyjnieprzeczuwającaschyłekswo-
jejformacji,onrównieżmówiochwilowymżaluHzatymświatem,
wktórymniemożesięjużpomieścić”27.
Pożegnaniaukazująludzi,rzeczy,sprawy,któreznalazłysię
wszczelinieczasoprzestrzennej,lucenieporządkowanejdokońca
przezżadenhabitus,bowiemstaryjużdawnosięrozpadł(skoro
iprzedwojnąwykazywałanachroniczność,todoświadczeniaoku-
pacyjneostateczniepodważyłyjegozasady),anowyniemiałszans
zaistniećwokolicznościachprzesuwaniasięfrontuzewschoduna
zachód(dużaczęśćpowieściowejakcjitoczysięnaprzełomie1944
i1945roku),podczaswojnyrządzącejsięwłasnymiregułami,których
śladyniełatwodadząsięzatrzećiraczejwejdąwpodskórnyalians
zzasadaminowegoporządku,którypotejwojnienadaramyrzeczy-
wistości,niżcałkowiciezanikną.
BohaterPożegnańwyczuwaswoistośćwłasnegopołożenia,zawie-
szeniepomiędzyHkońcem”aHpoczątkiem”.Narracjęcharakterystycz-
nądlaminionejrzeczywistościopanowałperfekcyjnie,przeniknął
jejHgramatykę”,potrafimówićojejelementachskładowychoraz
kodzie,dziękiktóremuuzyskiwanoefektnormalności,przeciętno-
ści,aktórytoefektokazujesięniedopowtórzeniawzmienionych
warunkachonieustabilizowanymhabitusie.
HCzułemwsobienormalnośćprzeciętnychludzijedzącychciastka
wpodmiejskimrowieiuczucietodawałopewność,żeniemożliwością
jestzostaćwplątanymwniecodziennośćzdarzeńoskaliświatowej.”
(97)–powiada,izarazdodaje:HPrzeciętnośćrekwizytówpodmiej-
skichzaczęłamnieniepokoićidokuczać.”(102)
27StanisławDygat,Pożegnania,PIW,Warszawa1981,s.110.Kolejne
cytatyztegowydanialokalizujęwtekście,podającwnawiasienumerstrony.
Podkreśleniapochodząodemnie.
