Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tobardzoczęstowsposóbpośredni,wskazując,żeistotątransgresjijest
m.in.łamaniestereotypówpoznawczych,wyzwalaniesięzograniczeń
nakładanychnaczłowiekaprzeznaturęikulturęczydokonywaniewy-
nalazkówtechnicznychiodkryć.Transgresjesąprzezniegookreślane
jakoczyny,zapośrednictwemktórychczłowiekprzekształcarzeczywi-
stośćorazsamegosiebie.Głównymmotywem,siłąnapędowątransgresji
jestpotrzebahubrystyczna,określanajakopotrzebapotwierdzaniawła-
snejwartości.Pomijającliczneszczegółydotyczącezałożeńpsychotrans-
gresjonizmu,należyzauważyć,żeKozielecki(2001)wymieniakilkaro-
dzajówtransgresji.Zpunktuwidzeniaprowadzonegotuwywoduwarto
zwrócićuwagęnatransgresjeosobiste(P)orazhistoryczne(H).Kozie-
leckinienazywaichwprostpoziomamitwórczości,jednakprezentując
ichzałożenia,odwołujesięwswoichpracach(Kozielecki,1997,2001)
dokoncepcjipoziomówtwórczościBoden(2004).PodobniejakBoden,
transgresjeosobisteopisujejakodziałania,któresąnoweiwartościowe
zpunktuwidzeniajednostkibędącejichautorem.Transgresjetegotypu
wiążąsięzprzekraczaniemgranicdanejjednostki.Mimoiżdziałaniatego
rodzajuzaspokajająindywidualnepotrzebydanejosoby,stanowiąźródło
satysfakcjiiprzyczynekdorozwojujejzdolności,niemająwymiaruhi-
storycznego.Transgresjeosobistesąjednakbardzopowszechneidotyczą
osóbwróżnymwieku.Zkoleitransgresjehistorycznewiążąsięzprze-
kraczaniemgranic,którychdotychczasnieprzekroczyłżadenczłowiek,
wiążąsięzpowstawaniemważnychwynalazków,dokonywaniemodkryć,
tworzeniemnowychparadygmatównaukowych,kierunkówwsztuceczy
ruchówspołecznych,którestanowiączęśćkultury.Coistotne,zdaniem
Kozieleckiego(1997)międzytransgresjamiosobistymiihistorycznymi
niemaszczególnychróżnicwprzebieguprocesówpsychicznych.Różnią
sięonejedyniewartościąkulturowąpowstałychwichefekciewytworów.
Napoziomiezasobówzarównotransgresjeosobiste,jakihistorycznewy-
magajątwórczegomyśleniaorazmotywacji.
Podsumowującomawianetudychotomicznekoncepcjepoziomówtwór-
czości,możnastwierdzićzaCropleyem(1999),żepojęcietwórczościjest
przezzdecydowanąwiększośćbadaczytwórczościrozumianewdwóch
podstawowychznaczeniach.Pierwszedotyczywytwarzaniaproduktów
idzieł,którecharakteryzująsięniezwyklewysokimładunkiemnowości
iwartościzpunktuwidzeniaocenyspołecznej.Tegorodzajutwórczość
możnaokreślićjakowyjątkową,wybitnąlubhistoryczną,ponieważjest
onaczęściąkultury.Wdrugimznaczeniupojęcietwórczościodnosisiędo
zdolnościrozwiązywaniaproblemówżyciacodziennego.Wtakimrozu-
mieniuzatwórczemogąbyćuznanewytwory,któresąnoweiwjakimś
45
