Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SgrenAabyeKierkegaard-myślicielprogramowoniedajlcysięzaklasyfikować
13
ŻywotJezusa,dotycząceinspiracjiBiblii(bądźnie),statusuJezusa(jakoZba-
wicielabądźjedyniejakookreślonegowzorcamoralnego),czylidyskusji
między»szkołąhistoryczną»i»mitologiczną»,totakżematerializm
iateizm(np.wosobieL.Feuerbacha),towreszciepojawieniesiętak
zwanegopierwszegopozytywizmu(A.Comte>a),atakżewydarzenia
wiosnyludówinarastająceznaczeniewystąpieńwielkichmasludzkich,
albojakKierkegaardpisał:motłochu.
Czyrzeczywiściekażdyprzekładjestinterpretacją?MartinHeidegger
napytaniejegochilijskiegouczniaczy»SeinundZeit»dasięwogóle
przetłumaczyćnahiszpański,miałodpowiedzieć,żeaktualniesensownie
możnafilozofowaćjedyniewjęzykustarogreckiminiemieckim.Przyznać
trzeba,żewprawdziejużpodkoniecXVIIwiekunaUniwersytecie
wHallezaczętowykładaćfilozofięwjęzykuniemieckim,alenadobre
wcałychNiemczechstałosiętodopierozasprawąImmanuelaKanta.
Adornokiedyśwyraziłmyśl,że:»Tylkowjednostceurzeczywistniasię
wedługKanta,tocoogólnerozumu».TonakazywałatradycjaOświece-
niawopozycjidobezrefleksyjnegopriorytetutego,conarodowe.Ztego
punktuwidzeniażadenjęzykniemapriorytetuwporównaniuzjakim-
kolwiekinnym.Wdobieabsolutyzowaniauniwersalizmumogłobyto
grozićpogrzebaniemtradycjinarodowychjęzykafilozoficznego.Czyte
trendysięniewykluczają:awięcnacisknakantowskiepodkreślenie
oświeconejjednostkiitrendówuniwersalistycznych?
CzymyśliDuńczykamieszcząsięwtej,możenawet,aporii?
Nieulegawątpliwości,żenowynurtmyśliKierkegaardapowołałdo
życiazupełnienowekategoriefilozoficzne.Właściwieniemiałpodtym
względempoprzedników.Egzystencjalneiegzystencjalistycznekategorie
sypałysięjednapodrugiej,jakzroguobfitości.Duńczyktworzyłjead
hoci,dodajmy,niezawszeużywałich»ostro»wznaczeniulogicznym2.
Byłyniespotykanewinnychjęzykach.Mamyotozupełnienowe,dotąd
winnychjęzykachwteologiiifilozofiiniespotykanekategorieizbitki
pobudzeniasamoświadomościreligijnejJEDNOSTKI,wduchuchrześcijańskim,choćjego
troskąbyłcałyświatchrześcijańskiistądwielokrotnieużywanyzwrot:»naszeczasy»albo
»współczesność».
2Por.naprzykładzapożyczeniaterminologiczneodHegla,mimoopozycjiwobecjego
systemu,którewcaleniemusiałyodpowiadaćznaczeniomnadawanymimwinnych
językach(w:SorenKierkegaard,Dziennik(Wybór),Lublin2000,przełożył,wstępem
iprzypisamiopatrzyłAntoniSzwed,»Przedmowa»,szczególnies.8in.oraz:Karol
Toeplitz,»KierkegaardeinNachkommeHegels?»;referatwygłoszonynaświatowym
KongresieHeglowskimweWrocławiu,w1990roku,w:HegelimKontextderWirkungs-
geschichte.InternationalerHegel-Kongress1990,wyd.KarolBal,Wrocław1992s.125-
140.
