Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SgrenAabyeKierkegaard-myślicielprogramowoniedajlcysięzaklasyfikować
15
byjejnieznał,gdybyniąniebył;żadenczłowiekniewiewięcejprawdy
niżniąjest.Prawdywłaściwieznaćniemożna,gdyżznającprawdętrze-
bawiedzieć,żeznaćprawdę,znaczyniąbyć;taktedypoprzezswoją
wiedzęoprawdziewiesię,żeznaćprawdęjestnieprawdą».Tymsposo-
bemzduplikowanachrześcijańskaprawdazostałazegzystencjalizowana.
CałemyślenieKierkegaardajestteleologiczniepodporządkowaneproble-
mowitrudnościstawaniasięibyciachrześcijaninem,stądtakżeBógdaje
osobieznać,dziękizdwojeniu,zdwojeniuwczłowieku,jakorezultatu
dokonywanegoprzezeńwyboruwłaściwiepowtarzanychwyborów.Je-
śliwiecznośćjestwjakiśsposóbobecnawczłowieku,zdwajasięona
inazewnątrz,idowewnątrzjednostki,aletak,żejestonawkażdejchwili
zdwojeniemsiebie,wprzeciwnymrazieniemamydoczynieniazezdwo-
jeniem,toswoista»kopia»,jeślijesttowłaściweokreślenie.Sądzę,że
wyjaśniatom.in.tezęotym,żeprawdajestsubiektywnością.Wkomen-
tarzudoniniejszejksiążki,wnotatcezDziennika(27luty1846;Papirer
VIA140)czytamy:»Wsprawachdotyczącychegzystencjidlawszystkich
egzystującychistniejejedynynauczyciel-samaegzystencja».Zamiast
heglowskiejtożsamościmyśleniaibytumamyuKierkegaarda(tożsamość>
myśleniaiegzystencji,aściślej,zdwojeniemyśleniawegzystencjijednostki,
któretusiękonkretyzuje.
Myślicielanazywateżsubiektywnymmyślicielem,wprzeciwieństwie
do(obiektywnegomyśliciela>,czylinp.naukowca.Dlategoostatniego
ważnesąprawdyobiektywne,któresiępoznaje,albojakDuńczykmówi,
ważnejest(co>siępoznaje,podczasgdydlaczłowiekawierzącego,nie-
powtarzalnieistotnejest(jak>siępoznaje,apowinnosiępoznawaćnie-
powtarzalnie(więcniemożnategonauczać!),gdyżtylko»taprawda,która
mabudującycharakterjestprawdądlaciebie»;stądteza:»subiektywność
jestprawdą».Wynikipoznawcze,naprzykładfizyki,poznajemyobiektyw-
nieimożemyjedalejprzekazaćinnymludziom,gdyżprzedmiotempozna-
niajestto,(co>poznajemy.Toznaczy,żenienegującprawdnauki,mamy
uClimacusadoczynieniazprawdąinnegorodzaju,zczłowiekiem,który
zcałymzaangażowaniemwewnętrznościiżarliwością(pasją)wierzy,wie-
rzywto,żewiaratajestprawdziwa,chociażudowodnićtegoniemoże,
niepowinien.Takwłaśniejestzprawdamiwiary.Tuważnejest(jak(po-
znajemy;mamyjeinkorporować,albojakClimacusmówi:uwewnętrzniać,
mająsięwskazania(chrześcijaństwa?)staćczęściąnaszejegzystencji,tonie
mabyć(plaster>przyklejonynanaszymcielewidocznydlawszystkich,
mamysięstaćichnosicielami,mająprzesiąkaćcałejestestwoczłowieka.
Niniejszaksiążkajestswoistym»posłowiem»doOkruchów,toznaczy
kontynuujeirozwijapodstawowyproblemwniejzawarty:czymożna
