Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wprowadzenie.Re-kreacjanieistniejącejkrainy
mówićsłusznościtwierdzeniuwalijskiegohistoryka:„Nazwynietyl-
koidentyfikująludziimiejsca,aleprzedewszystkimujawniająpunk-
tywidzeniaiprzesądytych,którzysięnimiposługują”–aleInflanty
przezwiekistanowiłypodtymwzględemtakżepolebitwy29.Nazwa
byłademonstracjąprzynależnościnarodowej,sympatiipolitycznych,
deklaracjąlojalnościwobeckolonizatorówlubobronąprzedwynaro-
dowieniem.ToostatniemaszczególnąwymowęwprzypadkuŁat-
galczyków,którzypotrafiliprzezsiedemsetlatprzechowaćwjęzyku
mówionymnazwyzXIIwieku,dziękiczemunp.miejscowośćwpol-
skiminiemieckimpiśmiennictwieprzezstuleciazwanaMaryenhauz
(niem.Marienhausen)nosiznówstarożytnemiano:Viïaka30.By
uprościćkomunikat,przyjąłemstosowanienazwpolskich,tzn.spo-
tykanychwpolskojęzycznejliteraturze,wnawiasiepodającprzy
pierwszymużyciutakżeobecnąnazwęłotewską.Wprzypadkunazw
obocznychprzyjętezostałyte,którewystępujączęściej(np.Dźwina
–nieDaugawa;Dyneburg–nieDźwińsk,DunaburgczyDynem-
bork;Lucyn–nieŁudza)31.Oczywiścienarażamsięnazarzut„polo-
nocentryzmu”,alepopierwsze–jesttojedenzesposobównaprzy-
ichdziejówizmianaterminujestsygnałemzmianykontekstu.Wodniesie-
niudoInflantPolskichtakiwariantjestotylechybiony,żeróżnenazwy
funkcjonowaływtymsamymczasie,wodmiennychgrupachetnicznych!
Cowięcej,wobrębiejednejgrupyużywanorównocześnieróżnychokreśleń,
np.wśródPolaków–DyneburgiDźwińsk.Zob.NormanDavies,Roger
Moorhouse,Mikrokosmos.Portretmiastaśrodkowoeuropejskiego,przeł.
AndrzejPawelec,Znak,Kraków2004,s.12–13.
29Tamże.
30SprawaterminologiitakżedziśmożebudzićemocjeinazwyDyne-
burg(łot.Daugavpils),Rzeżyca(łot.Rçzekne)czyWarklany(łot.Varakïâni)
należywewspółczesnejŁatgaliistosowaćzwyczuciem.Nieżyjącyjużks.
JózefŁapkowski,prałatwKrasławiu,byłpolskimpatriotąidoskonale
znałhistoriętamtychokolic,alewbroszurzeomiasteczkuikościele(Ko-
ściółwKrasławie)używałwersjiłotewsko-rosyjskiej:Krasława.Wpolskim
piśmiennictwiezawszebyłKrasław.
31Wmiaręwyczerpująceigodnepoleceniaporównanienazwgeogra-
ficznychpolskich,niemieckichiłotewskich–choćobejmującegłówniemiej-
scowościzdawnymizamkami–zawieraIndeksnazwgeograficznychiet-
nicznych,oprac.PawełA.Jeziorski,zamieszczonywInflantachwśrednio-
wieczu...,s.139–146.ZawszeteżmożnasięgnąćdoInflantPolskichG.Man-
teuffla,gdziewaneksieautorzamieściłdokładnyspiswszystkichmająt-
kówdawnegowojewództwainflanckiego,wrazz(XIX-wiecznymi)nazwami
łatgalskimi.NiektóreznazwpolskichManteuffelchybasamwymyślił,gdyż
nigdzieindziejsięichniespotyka.Możnatakżeskorzystaćzesporządzonego
przezemnieindeksumiejscowościzamieszczonegow:G.Manteuffel,Zarysy
zdziejówkraindawnychinflanckich(dalejcyt.jakoZ,zpodaniemstrony),
wstęp,red.ioprac.tekstuK.Zajas,Universitas,Kraków2007,s.309–314.
