Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
AgnieszkaLewko
wpedagogicespecjalnej,jakwżadnyminnymdzialepedagogiki,nabiera
szczególnegoznaczenia.Najogólniejdefiniującpojęcieniepełnosprawności
intelektualnej,możnaokreślićjąjakodługotrwałystan,wktórymwystępują
pewneograniczeniawprawidłowymfunkcjonowaniuczłowieka
16
.Skutkująone
obniżeniemsprawnościfunkcjipsychicznych,sensorycznychispołecznych.
Utrataichmożebyćcałkowita,częściowa,trwałalubokresowa,wrodzonalub
nabyta,ustabilizowanalubprogresywna.Choćniepełnosprawnośćintelek-
tualnaznajdujesięwklasyfikacjachICD-10orazDSMIVnniejestjednostką
chorobową,leczzespołemskutków,stanówpatologizującychiuszkodzeń
wywołanychróżnorodnymiprzyczynami”17.
Niepełnosprawnośćprzejawiaćsięmożewwieluwymiarachżycia,stąd
teżjestpojęciemwieloznacznymiwielopłaszczyznowym.Obejmujeróż-
norodneograniczeniafunkcjonalne,wynikającezuszkodzeniazdolności
wykonywaniaokreślonejczynnościwsposóbuznawanyzatypowywdanym
społeczeństwieikontekściekulturowym
18
.Dlategoteżewolucjanaukowego
ipraktycznegodefiniowanianiepełnosprawnościzmierzadookreślaniajej
istotyprzezwskazywaniejednostcezadańdospełnienia,określenieobsza-
rówjejautonomiiorazfaktycznychmożliwości,cozkoleiprowadzidojej
podmiotowegopostrzegania.
Modelinteraktywny(interakcyjny)postrzeganianiepełnosprawności,
wopozycjidomodelumedycznego(porównaniezałożeńwTabeli1,poni-
żej),odnosisiędofunkcjonalnegowymiarużyciaczłowieka,jegoaktywności
iuczestnictwa.Wtakimrozumieniuniepełnosprawnośćtoneutralnacecha,
mawymiarspołeczny–nielokujesięwdanejjednostce,jesttraktowanajako
pewnaróżnica–mieścisięwinterakcjimiędzyosobąaspołeczeństwem,we
wzajemnymoddziaływaniu.nNowepodejściedoniepełnosprawnościtomię-
dzyinnymidroga:odbezradnejmedycynyiopiekidowielodyscyplinarnego
wspieraniarozwoju;odbiernejwegetacjidoaktywnegożycia;odzniewolenia
opiekądozaradności,samodzielnościiautonomii;odkoncentracjinadefi-
cytachdopromowaniamocnychstron;odpomijaniaproblemówrodziny
douznawaniajejkluczowejroli,wspieraniaipomocy”
19
.Wtymmodelu
osobazniepełnosprawnościąjawisięjakoczłonekspołeczności,posiadającte
sameprawaobywatelskie,coosobypełnosprawne,podlegatymsamymspo-
łecznymobowiązkom.Odchodzisięzatemodjejstereotypowegowizerunku
16
Por.M.Kościelska(1998),Obliczaupośledzenia,Warszawa:PWN.;S.Vasek,A.Stankowski
(2006),Zaryspedagogikispecjalnej,Katowice:Wyd.UŚ.iin.
17
A.Żyta(2004),Rodzeństwoosóbzgłębsząniepełnosprawnościąintelektualną,Kraków:
Impuls,s.17.
18
Pedagogikaspecjalna,(2001),W.Dykcik(red.),Poznań:Wyd.NaukoweUAM,s.15.
19
J.Wyczesany(2006),Niepełnosprawnośćjakoproblemspołeczny,nKonspekt–Pismo
AkademiiPedagogicznejwKrakowie”nr2–3(26).
