Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wedługStańczyka(2012:156)jestzgruntuaksjologicznyidotyczyistotywartości:wraz
zprzyjęciemperspektywykonstrukcjonizmuspołecznegonależyporzucićmyślenieoobiektywnym,
transcendującymspołecznybytznaczeniuwartościpracy,awzwiązkuztymouniwersalnościtych
możliwościipowszechnegouznaniaichtreściowejzawartości,którapłyniezichobiektywności.
Uniwersalnośćwartości,jakąjestpraca,oznaczawedługStefanaM.Kwiatkowskiego(2006:237)to,
żeinnewartościdoniejsięodnoszą,czyliinnewartościstanowiądefiniensy,natomiastpojęcie
pracyjestdefiniendum(Stańczyk2012:156).Uniwersalizmpracy,szczególniewujęciu
konstruktywistycznymipragmatycznym,polegaprzedewszystkimnatym,żeogółspołeczeństwa
musisiędoniejkoniecznieustosunkować.Inaczejmówiąc,jeżelinieodniesieszsiędopracy,
towjakimśsensiepracaustosunkujesiędociebie,awłaściwieodniesiesiędociebiespołeczeństwo,
spychającnamarginesswegożycia.Dziejesiętowramachspołecznegopodziałupracy,przyczym
należyuznać,żepracaniesprowadzasiędopracyzarobkowej(Kwiatkowski2006;Stańczyk2012:
156).Postrzeganiepracyprzezpryzmatinterakcjonizmusymbolicznegoczyspołecznego
konstrukcjonizmuwkontekściebadańfenomenupracyosóbzniepełnosprawnościąintelektualnąjest
bardzoznaczące.Pozwalabowiemodkryćznaczenianadawanesubiektywnymdoświadczeniom
stawaniasiępracownikiempodmiotempracy,orazpoznaćsubiektywnesposobyzmianydefinicji
siebieczłowiekazniepełnosprawnościąintelektualną,wydarzającesięprzezdoświadczeniawielu
pracowniczychsytuacji.Ponadtotaperspektywaukazujewielośćspołecznychznaczeń
przypisywanychwartościpracyorazfaktspołecznego/dyskursywnegotworzeniazjawiskapracy.
UrszulaOstrowska(2017:143–152),analizującfenomen/znaczeniepracywwymiarze
aksjologicznymprzedstawiasenspracyludzkiejwperspektywieindywidualnej,społecznejoraz
zperspektywygatunku
homosapiens.
Wperspektywieindywidualnejpraca:umożliwiabyciewżyciu
aktywnym,samorealizacjęuwzględniającąokreślonepredyspozycjeosobowe,rozwójzdolności
iaspiracjiorazzapewniaźródłoutrzymania.Zperspektywyspołecznejpracadajemożliwość
aktywnegouczestnictwawżyciuspołecznym,możliwośćwymianydoświadczeń,nawiązanierelacji
interpersonalnychorazwięzispołecznych.Ponadtopracownikmożesięrealizowaćjakoczłonek
danejzbiorowościijestużytecznydlainnych.Senspracyludzkiejzperspektywygatunku
homo
sapiens
eksponujeiakcentujekwestięgodzeniażyciapomyślnegozżyciemmoralnym,uwzględnia
zarównoperspektywęindywidualną,jakispołeczną,wznaczeniurezultatudziejowychprocesów
biologicznych,kulturowychorazcywilizacyjnych,którekształtowałyczłowiekanaprzestrzenidziejów
(Ostrowska2017:153).Ostrowskakonstatuje:
[...]dlarozważanejproblematykifenomenupracyzperspektywyaksjologicznejistotnejest,żeprzestrzeńaksjologiczna
antroposferynieograniczasiędowyizolowanychpojedynczowystępującychwartości,leczstanowinieprzeniknionąsieć
wzajemniewarunkującychsięiuzupełniających,aniekiedytakżeweryfikującychelementów.Najistotniejszymwniej
elementemjestczłowiekmającywpływnazaistniałewniejpreferencje.Wodniesieniudofenomenupracyjakowartości
egzystencjalnieznaczącejistotnejestnadawaniejejokreślonegosensuorazobokdobraindywidualnegotakże
uwzględnianiedobrawspólnego(2017:153).
Wymiaraksjologicznypracyjestniezwykleważnyzperspektywyrozważańozasadności
podejmowaniawieluaktywizującychdziałańwobecosóbzniepełnosprawnościąintelektualną.
Celowoużywamwyrażenia„działaniaaktywizujące”,gdyżwkontekścieosóbzniepełnosprawnością
intelektualnąkażdedziałanieludzkiewmyślprakseologiijestistotne,każdemożebyćuznane
zapracęrozumianąjakosamorozwój.Todziałaniedefiniowanejakopracamożebyćzarównopracą
zarobkową,jakikażdąinną.Wymiaraksjologicznypracyuwypuklarolęiznaczeniepracydla
człowiekazniepełnosprawnościąintelektualną.Jednaksamerozważaniapracywwymiarze
aksjologicznymniewystarczą.Pracaodnosisiędokontekstuspeczno-ekonomiczno-politycznego
orazdokontekstuhistorycznego;jestuwikłanawjęzykorazdominującywdanejkulturzedyskurs.
Pracaniejestwykonywanawpróżni,leczzależyodwieluczynnikówspołeczno-gospodarczo-
ekonomicznych.Zatemniezwykleistotnedalszeanalizypracywkontekściewymiaru
ekonomicznego,abypotemposzerzoneotłohistorycznemogłybyćosadzonewrealiach
współczesnejkapitalistycznej,wolnorynkowej,neoliberalnejrzeczywistości.