Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AndrzejBałandynowicz
postawybędąsięzmieniać.Wieluludziwreszciedziałanarzeczinnychwróż-
nychorganizacjachfilantropijnychczycharytatywnych,imrównieżbędzieprzy-
porządkowanypewienprzymiotdoświadczeniasubiektywnego.
Zatemnaskaliinteligencjisubiektywnejróżnicujemysię,alejednocześnie
trzebapowiedzieć,żejesttomyślenienanajniższympoziomie,czylimamydo
czynieniazpewnąwerbalizacjąstanufaktycznego,zpokazaniemzjawiska,wy-
kazaniemtylkojegokształtuistnienia,natomiastniebudujemyjegotreści,niepo-
znajemyjegoistoty(Galewicz1988).
Zawszemówięstudentom–abyichrozbawić–żeczłowiekjestnapoziomie
małpy,jeżelimamydoczynieniazocenianiemnapoziomiesubiektywnym.Jest
tomyślenienapoziomieprzodka,czylimałpy,któramachodzićpochodniku,
merdaćogonemiartykułowaćzjawiskaspołeczneprzezwyposażeniesiebiewte
przymioty,októrychwspomniałem,alewszystkodokonujesięwkategoriach
ocenwłasnych,własnegodoświadczeniaipewnegoprawdopodobieństwa,sądów
napoziomiewłasnejkompetencji.
Jeżeliczłowiekchcesięrozwijać,tomoże–leczniemusi–podnieśćsięnadru-
gipoziominterpretowania,kimjesticopowinienrobić.Jesttoelementtzw.inteli-
gencjiobiektywnej(Jaworski2001).Inteligencjaobiektywnatoniejestoglądzja-
wiska,tylkopróbaodpowiedzinapytanie,skądtosiębierze,topróbazinter-
pretowaniaczynników,zwróceniauwaginaczynnikietiologiczne.Naprzykład,
jeżeliuczeńnakładanauczycielowiwiadronagłowę,oczymdowiedzieliśmysię
zmediów,musimyzastanowićsię,cobyłoprzyczynątakiegozachowaniaijakie
czynnikijewarunkują.Taksamojestwprzypadkuprzestępcy.Prowadząc
wykładywróżnychinstytutach,spotykamsięzwielomaspecjalistami,którzyzaj-
mująsiękwestiamizzakresukryminologiiporównawczej,realizująprogramy
naprawcze,zajmująsięwłaśniewyjaśnianiemczynnikówwarunkującychspraw-
czezachowanieczłowiekapopełniającegozbrodnię.
Kiedychcemypodyskutowaćnapoziomieinteligencjiobiektywnejnatemat
przestępcy,przestępczościizjawiskkontrolispołecznej,czylipolitykiogranicza-
niategozjawiska,tomusimysięgaćdowyjaśnieniaprzyczyn(Levinas(1984).Mu-
simyteprzyczynydefiniowaćnienazasadzie,żeUmniesiętakwydaje”,Utowyni-
kazmojegodoświadczenia”,tylkonależysięgaćdoteoriinaukowych,czyli
krótkomówiącmamydoczynieniajużzkategoriąpewnejanalizy,któranadoda-
tekmusibyćanaliząwieloczynnikową(Anysz1995).Analiząnapoziomieteorii,
którabędziebadałaprzyczyny.Przyczynajestbowiemzawszenajistotniejszym
stanemrzeczy,przyczynatoźródło,toindukcja,toogółelementówwarun-
kującychpowstaniejakiejśpostacizaburzeniapsychicznego,niedostosowania
społecznegoczyprzestępczości(Machel2001).Muszęwywnioskowaćotejprzy-
czynie,muszęzobaczyćczyjestjednaprzyczyna,czyjestichwiele.
