Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Rozdział1
niuprawalubpodejmowaniuwładczychdecyzjizzakresupolityki
wewnętrznejizagranicznej.Udziałwładzysądowniczejpolegagłów-
nienauprawnieniudokontrolowaniadecyzjiinnychorganówpod
względemichzgodnościzkonstytucjąjakoaktemonajwyższejmocy
prawnej,któremupodlegająwszystkiesegmentypodzielonejwładzy.
Genezętejteoretycznejkonstrukcjiustrojowejłączysięnajczęściej
znazwiskiemKarolaMonteskiusza,chociażideapodziałuwładzyjako
zjednejstronykonsekwencjadostrzeżeniajejróżnych,charaktery-
stycznychprzejawów,azdrugiej–woliprzeciwdziałaniatendencjom
dojejniebezpiecznejkumulacjiprzezrządzącychorazzwiększeniajej
efektywności–znanabyłajużstarożytnymfilozofomgreckim.Genezę
współczesnychsystemówrządówiróżnegorozumieniapodziałuwła-
dzynależyłączyćraczejzdorobkiemangielskichpisarzypolitycznych
towarzyszącymwydarzeniomzXVII-wiecznejhistoriiAnglii–kon-
fliktowimonarchyzparlamentemipóźniejszemurepublikańskiemu
interludiumzakończonemurestauracjąmonarchii.Wśródtychauto-
równależywymienićprzedewszystkimJohnaLilburne’aistronnic-
twolevelleróworazJohnaLocke’a.Toichpropozycjeipostulaty
ustrojowe,uzupełnioneprzezpóźniejszychautorów,naczelezMon-
teskiuszem,zrealizowanewpraktycedałypoczątekdwómnajpopu-
larniejszymodmianomsystemurządówoparlamentarnemuopartemu
napodzialeirównoważeniuwładz(późniejoparlamentarno-gabi-
netowemu)orazprezydenckiemuprzewidującemuseparację(roz-
dział)władz
2
.
Autorzyteoretycznychkoncepcjipodziałuwładzyskupialiswoją
uwagęgłównienawyodrębnieniuiokreśleniurelacjimiędzywła-
dząustawodawczą(prawodawczą)iwładząrządzenia(wykonawczą).
Częśćautorów(jaknp.JohnLocke)pomijaławswoichrozważaniach
władzęsądowniczą,innizaliczaliwymiarsprawiedliwościdozadań
władzywykonawczej.Monteskiuszowizarzucasięniekonsekwencję
lubniespójnośćjegowywodudotyczącegowładzysądowniczej.Fran-
2
P
.Uziębło,Zasadypodziałuwładzywewspółczesnychpaństwacheuropejskich
-uwagiwprowadzające,[wo]S.Grabowska,R.Grabowski(red.),Zasadypodziału
władzywewspółczesnychpaństwacheuropejskich,Rzeszów2016,s.13.
