Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
(Nie)zapomnianyczararcydzieł…
opatrzonekomentarzem:nŚwieżepowietrzeniszczyfreski!”26.Podobniezlite-
raturą,którateżpodlegadestrukcji.Częśćarcydziełprzepada,zczęścisami
rezygnujemy.Oileżmoglibyśmybyćmądrzejsi,amożenawetlepsi,gdybyśmy
mogli(chcieli?)formułowaćsądynapodstawieogląduwiększychcałości,gdy-
byśmysięnieograniczalidozachwytunadniewielkimifragmentami.Możeteż
nabralibyśmyniecowiększegoszacunkudlapoprzedników.
Wiemdobrze,żeformułanwszystkiedrogiprowadządoRzymu”jestznacz-
nymuproszczeniemikorelujebardziejzpierwszymirozdziałamitejksiążki,
mniejzkolejnymi.Traktujęjątujakodrogowskaz,śladzakorzenieniaarcydzieł
idziełpomniejszychwkulturzeklasycznej(bardziejrzymskiejniżhellenistycz-
nej).Widzimyjednakto,cojesteśmywstaniezobaczyć.Gdybymwytrwałdłużej
niżjedensemestrnalektoraciezjęzykagreckiego,pewniebyłbymwstanie
wprowadzićkorektędolejtmotywutegoPrzedsłowia:nwszystkiedrogiprowa-
dządoRzymu,aliściniektóredoAten”
,ajednakitawersjabyłabyznacznym
uproszczeniem,gdyżtropieniemotywówhomeryckichwGórachozmierzchu
(zob.rozdz.5.)uwrażliwiłomnienato,żewwersjiarcydziełHomera,które
dotarłydonaszychczasów,znikomyudziałmająAteny,znaczniewiększyzhel-
lenizowanaAleksandria.
Wybórprezentowanychtustudiówmancharakterczystozawodowy,tzn.su-
biektywny”
,jakpisałKornelFilipowiczdoWisławySzymborskiejojejsiedmiu
wierszachuschyłku1975roku27.Wwiększościztychopracowań,powstałych
zasadniczopozagłównymnurtemmychnaukowychdociekań,pojawiasięprze-
brzmiałedziśjużniecosłówkonarcydzieło”
.Niepodzielampesymistycznego
spojrzenianarozwójliteratury,przekonaniaojejzanikaniu,aprzynajmniej
ozanikaniujejarcydzielności.Posłużęsiętunietypowymprzykładem,ponie-
ważpotraktujętekstwewnętrznejrecenzjiwydawniczejnarównizpublikacją.
Uzurpujęsobietoprawo,bezautoryzacjirecenzenta,przedewszystkimwskutek
przeświadczeniapłynącegozpraktykipełnieniafunkcjiredaktoraseriinHistoria
26JestprzekleństwemromantologaPolaka,że-wskutektzw.historycznychzaszłości-
musisiętłumaczyćświatuirodakomzodczućinternacjonalistycznych,zlamentunadutratą
dziedzictwakulturyglobalnej;czytamrelacjęAleksandraNawareckiegozpobytuwielkich
romantykówpolskichwRzymieiNeapolu(zwłaszczanaWezuwiuszu),czytamjegoomó-
wieniecechnarratorapoematuZygmuntaKrasińskiegoTrzymyślipozostałepośp.Henryku
Ligenzie,którynczuje[…]instynktownąniechęćdopięknaprzyrody,jakidozabytkówna-
trętniereklamowanychprzezprzewodników.Poruszagojedyniebrzmieniezasłyszanejmowy
ojczystejiwieśćopobliskimgrobierodaka:«Comitamfreski,kiedyokilkakrokówdalej
Polakleży»”(A.Nawarecki:nNasznaródjaklawa”.RomantycypolscypodWezuwiuszem.
W:nGeniusloci”wkulturzeeuropejskiej:KampaniaiNeapol.Szkicekomparatystyczne.Red.
T.Sławek,A.Wilkoń,współudz.Z.Kadłubek.Katowice2007,s.25).
27W.Szymborska,K.Filipowicz:nNajlepiejwżyciumaTwójKot”.Listy.[Red.T.Fiał-
kowski,S.Kudas].Kraków2016,s.350.
