Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
RozdziałI.Geneza,znaczenieifunkcjeniezawisłościsędziowskiej
wolnościpolitycznej,podkątemktórejoceniałustroje,władzasądowa
przestajebyćniebezpieczna,ludziebojąsięjużniesędziego,leczsądu11.
WedługMonteskiuszawładzęprawodawcząnależypowierzyćwybranej
przezludlegislaturze.Władzawykonawczapowinnabyćscedowanana
rzeczmonarchy.Władzasądowniczamabyćpowierzonaniezawisłym
sądom,mazaśbyćwykonywanaprzezosobypowołanezludu12.Monte-
skiuszbyłpierwszym,którydomagałsięwyróżnieniatrzechoddzielnych
funkcjipaństwa,wykonywanychprzezrelatywnieniezależneorgany.
Niewątpliwiepoglądyteległyupodstawdzisiejszejideitrójpodziału
władzyiwyodrębnieniawładzysądowniczejjakoodrębnejiniezależnej
odinnychwładz.ZasadaMonteskiuszaznalazłaswójwyraznormatyw-
nywDeklaracjiPrawCzłowiekaiObywatelaz1789r.iwefrancuskiej
konstytucjiz1791r.orozdzialewładz.Interesującejestto,żemotywacja
rozdziałuwładzysądowejodwykonawczejbyławówczasodwrotna,niż
toprzyjęłosiępóźniej,amianowiciechodziłoozapobieżenieingerencji
sądówwsprawyadministracji,którewokresieprzedrewolucyjnym
osiągnęłynadmiernąwładzę13.Konstytuantawsposóbzupełnyod-
dzieliławładzęsądowąodwładzywykonawczej.Wszystkiestanowiska
byłyobsadzanewdrodzewyborów.Dotyczyłotosędziówwszystkich
instancji.Kandydacinaurządsędziegomusielimiećokreślonywiek
ikwalifikacjeprawnicze.Wyborudokonywalitylkoobywateleczyn-
ni.Królnieposiadałwłaściwieżadnegowpływunaobsadęstanowisk
sędziowskich-jegouprawnieniaograniczałysiębowiemdotego,że
wprowadzałsędziównaichstanowiska,udzielającimtzw.listówpa-
tentowych14.KolejneistotnezmianynastąpiłyzaczasówNapoleona.
Zniesionowybieralnośćsędziówiwprowadzonoichnominacjęoraz
zasadęnieusuwalnościsędziów.Sędziamógłbyćprzeniesionytylkopo
wyrażeniuzgody,azwolnionynawłasnąprośbęzpowoduosiągnięcia
granicywiekulubnamocywyrokusądowego,skazującegozaczyn
nielicującyzgodnościąsędziego15.
11
Monteskiusz,Oduchu…,s.232in.;Z.Dżoga,Odrębnośćsądownictwawświetle
doktrynprawno-politycznych,GS1933/2,s.73.
12
R.M.Małajny,Doktryna…,s.68.
13
S.Włodyka,Organizacjasądownictwa,Kraków1959,s.37icyt.tamliteratura.
14
J.Jaworski,Zaryspowszechnejhistoriipaństwaiprawa,Warszawa1983,s.13.
15
M.Szczaniecki,Powszechnahistoriapaństwaiprawa,Warszawa1994,s.357.
