Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Aksjologiczneinormatywneźródłaniezawisłościsędziowskiej
51
zfaktu,żeniemazamkniętejiwyczerpującejdefinicjipojęciaduepro-
cess.G.Marshalluznaje,żenatheruleoflawlubdueprocessskładają
sięnastępująceelementy:fairness,impartiality,independence,equality,
openness,rationality,certaintyanduniversality38.Zasadabezstronności
wsystemiecommonlawjestczęstonazywanazasadąnemoiudexincau-
sasua.Jesttojednazzasadnaturaljustice,którąuzupełniateżzasada
audialterampartem.Wsystemiecommonlawoddawnauznajesię,że
sędzianiepowinienkierowaćsięprzyorzekaniuuprzedzeniamiczyteż
innymiwzględami,wszczególnościfinansowymiczypersonalnymi39.
WKonstytucjiamerykańskiejSądNajwyższyklauzulędueprocessoflaw
odnosidodziałańwładzywykonawczej,sądowniczej,aleiustawodaw-
czej.Wjudykaturzepodkreślasięrównież,żerzetelnepostępowanie(fair
trial)przedsprawiedliwymsądemstanowiwarunekprawidłowegowy-
miarusprawiedliwości40.Niezawisłośćsędziowskajestniezwyklewysoko
cenionaiokreślanaprzezSądNajwyższyjakofundamentalnazasada41.
Standardrzetelnegoprocesuzawierawielegwarancjiprocesowych.Do
podstawowychgwarancjizaliczasięprawodobezstronnegosędziego
iczłonkówławyprzysięgłychwybranychbezwzględunarasęczyinne
dyskryminującekryteria.Klauzuladueprocessoflawzapewniaprawo
dowyłączeniawsprawachcywilnychdowodówpozyskanychwsposób
nielegalny.Stronymająprawo,abyichsprawabyłarozpatrywanaprzed
sądemstosującympoprawniezasadyprawneorazunikającymniewłaś-
ciwych,jednostronnychkomentarzydoławyprzysięgłychodnośniedo
kwestiifaktycznych42.
Nagrunciepolskiegoprawapojęcieneutralnościniewystępuje,niemniej
równieżjegoodpowiedniki-niezawisłość,bezstronnośćiniezależ-
38
G.Marshall,DueprocessinEngland.TeAmericanconstitutionaltradition[w:]
Dueprocess,red.J.R.Pennock,J.W
.Chapman,NewYork1977,s.70.
39
N.Andrews,English...,s.25,68-69.
40
C.Nowak[w:]Rzetelnyproceskarnyworzecznictwiesądówpolskichimiędzyna-
rodowych,red.P
.Wiliński,Warszawa2009,s.79-82.
41
J.Zätzsch,Richterliche…,s.53.
42
G.C.Hazard,AbuseofproceduralrightsregionalreportfortheUnitedStates[w:]
Abuseofproceduralrights.Comparativestandardsofproceduralfairness,27-30October
1998,red.M.Tarufo,Hague1999,s.44-45.
