Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AndréTosel
Laickośćseparatystycznazfaktuścisłegooddzieleniasferyprywatnej
isferypublicznejczyninormę,któranaddeterminujezasadywolnościsumienia
irównychpraw.Wykazujeonaswąskutecznośćszczególniegdychodzionad-
zwyczajneograniczenieroszczeńteologiczno-politycznychpanującychKościo-
łówwdziedzinielegislacji(pogrzeby,rozwody,przerywanieciąży).Wyrażasię
wredukcjireligijnościdosferysumieniaprywatnegoimożezakazywaćreligiom
społecznychdemonstracji,oilesąoneuznanezasprzecznezrozdziałemKoś-
ciołówiPaństwa(symbole,jakkrucyfiks,wbudynkachpublicznych,procesje).
Alerzeczywistośćhistorycznazmuszadorozważnychmodulacjitegosepara-
tyzmu.Przedewszystkimustawaorozdzialez1905rokuweFrancjiopierasię
nakonstytucjiopowiązaniachreligijnych,określanejprzezzasadyprawakano-
nicznego,jakpełnasuwerennośćnominacjiksiężyprzezbiskupówwdiecezjach
isamychbiskupówprzezpapieża.Odroku1932oddajeonaorganizacjężycia
kościelnegostowarzyszeniomkulturalnym,któremająwużytkowaniubudynki
religijneczęstozaliczanedospuściznypublicznej.WAlzacji-LotaryngiiiwDe-
partamentachiTerytoriachZamorskichjeststosowanazasadaKonkordatu,któ-
rauznajeniektórewyznaniazapaństwoweiopłacaksiężyjakfunkcjonariuszy
publicznych.Rozwiązaniapolubowne,nieprzewidzianewdedukcjitranscenden-
talnej,byływprowadzanewzależnościodstosunkusiłimogąnawetprzeciw-
stawiaćsięrozdziałowi,jakchoćbywszkolnictwie,gdziewprzyszłościszkoły
prywatne,wyznaniowelubnie,będąfinansowaneprzezPaństwowzamianza
kontrolęprogramówimonopolnanadawanietytułówistopni.Zinnejstrony
inadewszystkoseparatyzmzłagodzonymożeprowadzićdouprzywilejowania
metodąfaktówdokonanychreligiiwiększościowej,ażdopunktu,wktórym,
naprzykładweFrancji,możnabyłomówićokato-laickości.Dziśobecnośćpo-
pulacjiwielokulturowych,główniemuzułmańskich,ponowniewywołujeefekt
patrymonializacjipanującegowiększościowegowyznania.Symboleipraktyki
chrześcijańskiesąodtądrewindykowaneprzeciwkomniejszościomjakooznaki
laickiegorozdziału.Możetopowodowaćatakinawolnośćwyznaniamniejszości
(zakazbudowymeczetów).Laickośćstajesięskładowądziedzictwanarodowego
większości,wktórymrozpoznajesięnarodowatożsamość,azatempojawiasię
pokusalaickościautorytarnej.
Laickośćautorytarnabyłahistorycznienieodzownawwarunkach,gdy
Państwozmuszonebyłodobezwzględnejinterwencjiwceluprzezwyciężenia
roszczeńteologiczno-politycznychKościołówiwyznań,jaktomiałomiejsce
wAustriizaczasówJózefaII,RosjiKatarzyny,TurcjiKemalaAtatürkaczy
