Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
AndréTosel
politycznegoprawadoposiadaniaprawaudziałuwżyciuwspólnoty,wktórej
żyją,pracująiktórąwzbogacająnawielesposobów.Laickieiuniwersalistyczne
odrzuceniewykluczeniaprzejawiasiętuprzezwykluczenienapodstawieróżni-
cywnoszonejprzeznacechowaniereligijne.Odrzucenie,któremożesięuspra-
wiedliwiaćodwołującsiędolaickości(innynieakceptujewejściawprzestrzeń
laicką,jeślitaodrzucaznaki,któreuzewnętrzniająsięnajegociele),jestjed-
nakdalekieodakceptacjilaickościuznania.Wyrażasięonowuniwersalizmie
nieprzejednanymwkwestiiswychwłasnychznakówsymbolicznych,ustępuje
jednakwobecpanującejpolitykizwyczajnejpoprawności,występującwramach
dobrotliwejtolerancji,którąjednakowożpiętnujejakonieudolną.
Transcendentalnośćzasadlaickichobracasięwtypyempirycznetaksamo,
jakróżnicaantropologicznazeswoimiprzynależnościamipodajesięzaquasi-
-transcendentalną,ponieważrodzajludzkiistniejewyłączniewróżnorodności
tychprzynależności:języków,wspólnot,religii.Lecztymbardziejnieupoważ-
niatodofetyszyzowaniatychprzynależnościiprzeobrażaniaichwczystetoż-
samościnieustającoidentycznezesobą,któredomagająsięuznaniatejczystości
iodrzucająwszelkidialog.Ścisłakoncepcjalaickościpowinnawięcuwzględ-
niaćtoprzewartościowaniezasadytranscendentalnejiempirycznychzróżnico-
wańantropologicznychpodkarązredukowaniasiędojednejspośródwielu,któ-
reczyniązuniwersalizmuwyłącznyprzywilejbiałegoczłowieka,posiadacza,
mieszkańcaZachodu,liberałaiświeckiego.Komunitaryzmy,któreżądajączło-
wieczeństwawyłączniedlasiebie,sąreakcją,efektempowrotutegozboczenia
zkursu,wpisanegowlaickiiuniwersalistycznyschematnaszejmyśliinaszych
praktyk.Właśniebiorącpoduwagęwskazanąaporięprzewrotutego,cotrans-
cendentalneitego,coempiryczne,należyprzeformułowaćnanowolaickość,
któraniemożerezygnowaćzeswychzasad,będącychperformatywnymide-
klaracjamikonstytutywnymidlanaszegosposoburozumieniaczłowieczeństwa,
alektórabędziezdolnadodziałaniaprzyuwzględnieniusprzecznościwpisa-
nychwzróżnicowaniaantropologiczne,religijneiniereligijne,wzależnościach,
któremogąłączyćsięlubprzeciwstawiać.Żadnazestronniemamonopoluna
człowieczeństwo,podobnienieludzkośćmożepojawićsięwszędzie,jeśliprawdą
jest,żekażdewłączenienarażonejestnastrukturalneryzykourzeczywistnia-
niasięprzezwykluczenie,zgodniezdialektykątragiczną.Czyżwłoskifilozof
BenedettoCrocenieprzyznawał,żetragediabyłasposobemwyrazudziałania
historycznegoipolitycznego?CzyAntonioLabriolazeswejstronynieanali-
zowałhistoriijakoobiektywnejtragediipracy?Dotejostatniejdochodzidziś
