Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstronęsocjologiiorganoleptycznej
35
otyleCzłowiekCywilizowany,bezresztyjużpodporządkowanykulturze,powi-
nienszukaćdlasiebiewyzwolenia,zwracającsiękumaterii24.
Trudnotuprzyokazjiniezauważyć,żeniewątpliwąkorzyściąpłynącązgrun-
townegoprzeformułowaniazałożeńdyscyplinhumanistycznych(pozapełniej-
szympoznaniemopisywanegoprzeznieświata)byłobyrównieżto,żezwiązane
zproponowanymtupodejściemzwróceniesięwstronęjakościorganoleptycz-
nych,zamiastoperowaniawyłączniepojęciamiocharakterzeintelligibilnym,od-
działałobyzbawiennienakondycjęsamychbadaczy,oczymwspominaMichel
Foucault.Referującoświeceniowekoncepcjepsychologiczne,przypomniałon
międzyinnymiteorięniejakiegoTissota.Wedługtegożnnaukiorzeczach,któ-
rychwspółzależnościsątrudnouchwytnedlazmysłówalbozbytliczne,pociąga-
jąogrompracybadawczejistawiająduszęprzedćwiczeniemwielcemęczącym,
przedłużającnapięciewewnętrznegozmysłu”.Imbardziejabstrakcyjnawiedza,
tymwiększeryzykoobłędu,przestrzegawięcTissot,ipodkreśla,żeuludzinauki
wskutekzajmowaniasięgłównieabstrakcjamitwardniejemózg,wefekciecze-
gonniemogąjużzebraćmyśli,atoprowadzidootępienia”.Natomiastnnauki,
którychprzedmiotyłatwopostrzegamyzmysłami,wprawiającałymechanizm
wlekkąaktywność,cosprzyjawszelkimjegoczynnościom”25.Trudnoolepszą
zachętędodokonaniazwrotukuorganoleptyczności.Materiałem,któryuzasadni
podaniewwątpliwośćstosowanychdotądkategoriibędzierzeczywistośćkultu-
ralnawspółczesnejPolskilokalnej,aściślej-wynikibadańnadkulturąmałych
miasteczekiwsiprzeprowadzonychlatem2010roku.Wnioskipłynąceztych
badańpotwierdzają,żezbytwielewymiarówżyciaumykanaszejuwadze,jeśli
posługujemysiętylkoaparaturąpojęciowąwypracowanądotychczasnagruncie
socjologiiogólnejijejsubdyscyplin,wszczególnościsocjologiikultury,która
zeszczególnąmocąakcentujeniezależnośćanalizowanychprzezniązjawiskod
czynnikówfizycznychifizjologicznych.
Splendidisolationhumanistyki,jejprzekonanieoniewywodliwościtego,co
społeczneikulturowezmaterialnościibiologiiniewątpliwieuczyniłotenauki
bardziejspekulatywnyminiżempirycznymi.Byłotoszczególniewidocznewła-
śnienaobszarzebadańnadkulturąsymboliczną,chociażpotrzebęuwzględnienia
wrefleksjinietylkowarstwykognitywnejczyaksjologicznejdziełkultury,ale
równieżichwymiarusensualnegopodnosiłowielubadaczyitwórców.ItakErnst
Cassirerwswojejteoriiformsymbolicznychrozróżniałprzedstawianieprzezka-
tegoriepojęciowe,zjednejstrony,iprzezformydostępnezmysłom,zdrugiej,
aRomanIngardendostrzegałjakościnformalne”oraznmateriałowe”dziełasztu-
ki.Podobneintuicjepobrzmiewająuwspółczesnychautorów:kulturoznawca
brytyjski,TimEdensorzauważa,żefilmy(przeznarracje,tropy,stronęwizualną
24F.Schiller,Listyoestetycznymwychowaniuczłowieka,w:idem,Pismateoretyczne,tłum.
J.Prokopiuk,Warszawa2011,s.104.
25M.Foucault,Historiaszaleństwawdobieklasycyzmu,tłum.H.Kęszycka,Warszawa1987,
s.339.
