Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NOWETRENDYWDIETETYCE
Wprowadzenie
Termin"Chemioprewencja”zostałwprowadzonyprzezdrMichael’aSporn’awlatach70-
tychub.wieku.Niemniejjeszczewlatach60-tychdrLeeWattenbergwskazywałnarolę
pewnychsubstancjiwystępującychwżywności,które–jaktonazwał–mogłybyodgrywać
istotnąrolęw"chemoprofilaksji”nowotworów.Najprościejchemioprewencjęmożnazdefi-
niowaćjakostosowaniewystępującychwproduktachżywnościowych(głównieroślinnych)
substancjinaturalnychlubsyntetycznychanalogów,celemzmniejszeniaryzykazachorowa-
niananowotwory.Aktywnośćbiologicznątychsubstancjinależyrozumiećwyłączniejako
działanieprofilaktyczne,powstrzymującewystąpienieiprogresjęwczesnychzmianprzed-
-nowotworowych.Wniektórychopracowaniachstosowanajestnazwa"chemioprewencjikli-
nicznej”wodniesieniudohamowaniaprogresjizaawansowanychstadiównowotworowych:
jakoprzykładywymieniasięlekitamoxifen,fenfretinidwochronieprzedwznowąrakapier-
si,finasterydwhamowaniuprogresjiprzerostustercza,niesterydowelekiprzeciwzapalne
wprewencjirakajelitagrubego[1].Wżadnymstopniuchemioprewencji,jakokierunku
wprofilaktycenowotworów,niemożnawiązaćz"wyleczeniem”zaawansowanychstadiów
raka,typuguzów,rozsianychformnowotworowychczymetastaz.Uznajesię,żewprzy-
padkuzaawansowanychnowotworówkoniecznejestzniszczeniekomórekrakowychme-
todamitoksycznejchemioterapii,radioterapii,lubchirurgicznymusunięciemguza.Wśród
nowychstrategiiwymieniasięgenetyczneprzeprogramowanieoraznamnożenieexvivo
autologicznychkomórekimmunokompetentnych(cytotoksycznychlimfocytówT),podanych
następniechoremucelemzniszczeniaraka.Zapierwszorzędowąinterwencjęterapeutycz-
nąwklinicznychbadaniachchemioprewencyjnychuważasiępodawaniefitozwiązkówi/lub
ichpochodnychwpopulacjiobciążonejzwiększonymryzykiempowstanianowotworu,np.
uosóbobciążonychgenetycznie(np.rodzinnapolipowatość,zespółLynch’awrozwojuraka
jelitagrubego).Interwencjadrugorzędowadotyczyosóbzwidocznymizmianamiprzedra-
kowymi(np.polipyjelitagrubego)imanacelupowstrzymanieprogresjinowotworowej.
Interwencjatrzeciorzędowadotyczypodawaniaokreślonychfitozwiazkówpacjentompo
przebytymnowotworze,celempowstrzymania(zmniejszeniaryzyka)kolejnegonowotworu.
Wewszystkichtychtrzechscenariuszachzasadniczowszyscypacjencisąwolniodchoroby
nowotworowejwmomencierozpoczęciapodawaniaczynnikachemioprewencyjnego.
Zapierwszebadanieklinicznetypuchemioprewencjizostałouznanepodawanie
kwasuaskorbinowego(lubplacebo)pacjentomzwykrytąpolipowatością,tzn.we
wczesnychetapachprowadzącychdonowotworutypurodzinnejpolipowatościgruczo-
lakowatejFAP(familialadenomatouspopyposis)[2].Odtamtychczasówprzebadano
jużokoło200substancji,wzałożeniumogącychhamowaćstadiaprzed-nowotworowe,
cofaćlubblokowaćprogresjęgruczolakówiinnychtypównowotworów[3,4,5].Regio-
nalno-etnicznedaneepidemiologiczneprewalencjinowotworówzachęcajądodalszych
intensywnychbadańwkierunkuchemioprewencji:zgodniezszacunkowymidanymi
ŚwiatowejFundacjiBadańNowotworowychWCRF(WorldCancerResearchFund),
wśródludnościkrajówazjatyckichnotujesię25-krotnieniższezachorowanianaraka
8
