Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Nowe„Treny”?PolskapoezjażałobnapoIIwojnieświatowejatradycjaliteracka
interpretacjasiłąrzeczyzachęcadoodwołańbiograficznychitraktowania
wierszajakoświadectwalubwyznania4.
2.Powojennapoezjapolskawcałymswymskomplikowanymukładzie
wielunurtówistrategiitwórczychobfitujewwiersze,któremożnaokreślić
mianemżałobnych.Interesujemniesposób,wjakitwórcywramachtejtema-
tykinawiązujądotradycjigenologicznej,ito,jakdaleceutożsamiająsięzda-
nymiimgatunkamiżałobnymi.Rozdziałdotyczywięcnietyleobecnościga-
tunkówitoposówantycznychwliteraturzepowojennej,cowyznaczników
żałobnościwogóle,niezależnieodpochodzeniaarchitekstów(lubhipotek-
stów)5.
Literaturajestprzestrzeniąniekończącejsięrozmowytekstów,ożywianej
kolejnymiaktamilektury–jestwswoimintertekstualizmiezaprzeczeniem
izolacji6.Sytuacjażałobyniejakoautomatyczniepodsuwapisarzowi,nawet
najdalszemuodklasycyzmu,utrwalonejużsposobyjejnazywania.
negopaktu.Oautobiografii,red.R.Lubas-Bartoszyńska,przeł.W.Grajewskiiinni,Kraków2001,
tekstzostałprzytoczonytakwwersjirozszerzonej(s.21–57),jakizmodyfikowanejwroku
1986(Paktautobiograficzny(bis),przeł.S.Jaworski,s.177–204).Niezmieniłotojegozasadniczej
wymowy–podkreśleniaafirmacjitożsamościjakopodstawywpisanegowtekstiodczytanego
przezodbiorcęautobiografizmu.
4ApologiętakiegouwiarygodnienialekturymożnaznaleźćwszkicuJ.Abramowskiej,Jednak
autor!Skromnapropozycjanaokresprzejściowy,[w:]Ja,autor.Sytuacjapodmiotuwpolskiejliteraturze
współczesnej,red.D.Śnieżko,Warszawa1996,s.58–63).Nienależyjednakzapominaćozapośred-
niczającejfunkcjiautobiografizmu,któryzapisaneistnienie„rozszczepiaizwielokratnia”(por.:
E.Kasperski,Autobiografia.Sytuacjaiwyznacznikiformy,[w:]Autobiografizm.Przemiany–formy–
znaczenia,red.H.Gosk,A.Zieniewicz,Warszawa2002,s.10–34).Pojęcieautobiografiijakowy-
znania,świadectwaiwyzwaniarzuconegoczytelnikowi,zaproponowaneprzezM.Czermińską,
każepamiętaćodziałaniuzróżnąsiłą,choćby„podpowierzchnią”dokumentuosobistego,
wszystkichtrzechwymienionychpostaw(zob.:M.Czermińska,Autobiograficznytrójkąt.Świadec-
two,wyznanieiwyzwanie,Kraków2000,s.21–25).
5PojęciawprowadzoneprzezG.Genette’a(Palimpsesty.Literaturadrugiegostopnia,przeł.
A.Milecki,[w:]Współczesnateoriabadańliterackichzagranicą.Antologia,t.IV,cz.2,oprac.H.Mar-
kiewicz,Kraków1996,s.321–323),wykorzystywanetakżewksiążceS.Balbusa,Międzystylami,
Kraków1996.
6Przeglądnajważniejszychkoncepcjiistrategiiintertekstualnych,poczynającodprekur-
sorskichksiążekM.Bachtinaiautorkinazwy–J.Kristevej,możnaznaleźćwpracach:G.Ge-
nette,Palimpsesty…,s.317–366;S.Balbus,Międzystylami,zwłaszczarozdz.Stylizacjaaproblem
intertekstualności,s.15–53;T.Cieślikowska,Zproblemówintertekstualności,[w:]tejże,Wkręgu
genologii,intertekstualności,teoriisugestii,Warszawa1995,s.90–98;M.Głowiński,Ointertekstu-
alności,„PamiętnikLiteracki”1986,z.4,s.75–100(tupolemikazklasyfikacjąstrategiiintertek-
stualnychautorstwaG.Genette’a);R.Nycz,Intertekstualnośćijejzakresy:teksty,gatunki,światy,
[w:]tegoż,Tekstowyświat.Poststrukturalizmawiedzaoliteraturze,Kraków2000,s.79–110;
M.Pfister,Koncepcjeintertekstualności,przeł.M.Łukasiewicz,„PamiętnikLiteracki”1991,z.4,
s.182–208;tegoż,Polaodniesieńintertekstualności.Odniesieniadosystemu,przeł.J.Gilewicz,
[w:]Antologiazagranicznejkomparatystykiliterackiej,red.H.Janaszek-Ivaničkova,Warszawa
1997,s.182–187;E.Dąbrowski,Tekstywruchu.Powrotybarokuwpolskiejpoezjiwspółczesnej,
Opole2001,s.23–93(jesttopierwszy,teoretycznyrozdz.tejksiążki).R.Bartheswidziwsen-
sotwórczejproduktywnościkażdegotekstuzasadnicząbarierędlajegojednoznacznejklasyfi-
kacji:skoro„każdytekstjestintertekstem”,„nowątkaninązłożonązestarychcytatów”,często
przytoczonychnieświadomieczyautomatycznie,niemożnaprzyporządkowaćgodostabilne-
gosystemugenologicznego(zob.:R.Barthes,Teoriatekstu,przeł.A.Milecki,[w:]Współczesna
teoriabadańliterackichzagranicą.Antologia,t.IV,cz.2,oprac.H.Markiewicz,Kraków1996,
