Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cyjne”,Πbarbarzyńskie”,Πplemienne”,Πprymitywne”etc.,przestałyzajmować
tensamporządekspołecznyihistoryczny,coelity.WtymkontekściePratt
przywołujeJoséGuillermoNugenta,którywswojejksiążce14pisze,żewXIX
wiekuwiększośćtubylcówwPeruniebyłapostrzeganajakouczestnicyproce-
sutworzenianaroduihistoriiperuwiańskiej.Takiewykluczeniekontrastowa-
łozsytuacją,jakamiałamiejscewXVIIIwieku(ażdopowstaniaTupacaAmaru
iMicaeliBastidas),kiedyuznawanotubylcówzaprotagonistów.WedługNu-
gentawokresiepostniepodległościowymnowoczesnybinaryzmmiędzyΠJa”
iΠInnymi”powodował,żeΠpanowiestalisiębardziejpańscy,atubylcybardziej
tubylczy”15.Kategorienowoczesnościlegitymowałyiwrzeczywistościsprzyja-
łyspołecznemuregresowi.DlategoNugenttwierdzi,żewPeruelitystworzyły
to,coonnazywaΠprzeciwnowoczesnością”,wktórejformytego,conowocze-
snesłużyływzmocnieniukolonialnegoporządkuspołecznego,postrzeganego
przezmetropolięjakoarchaiczny.Takistanrzeczybyłwynikiemselektywnej
recepcjinowoczesności,któradlaelitbyłazasadniczoobca.
DrugiprzykładdotyczybrazylijskiejformypatronatuzwanejΠprzychylno-
ścią”16(elfavor).WtymprzypadkuPrattodwołujesiędoksiążkiRoberto
Schwarza17,którydowodzi,żeΠkiedyBrazyliaprzekształciłasięwpaństwo
niepodległe,ustanowiłasięstaławspółpracamiędzyformamiżyciacharakte-
rystycznymidlakolonialnegouciskuipostępowymiinnowacjamiburżuazji”18.
Schwarzuważa,żewBrazyliikoncepcjaΠwolnej”jednostkirozwijałasięnie
wokółRoussowskiejwolnościosobistej,alewokółszczególnejformypatrona-
tu,jakąbyławspomnianaelfavor.Byłatoszczególnaformauzależnienia,ra-
dykalnieodmiennaodniewolnictwa.Wtymsystemieosobywolne(toznaczy
niezniewolone),abyprzeżyć,stałysięzależneodosóbposiadającychwładzę
ibogactwo.Tensystemniebyłkompatybilnyzindywidualizmemiliberali-
zmem,któryemanowałzcentrum.Wrezultaciesystemelfavorjestosobliwą
formąnowoczesnościperyferyjnejBrazylii.
Trzeciprzykładodnosisiędorzeczywistościlatynoamerykańskiejlat
1920-1950,którąPrattokreślajakoΠperyferięipełność”19(periferiaypleni-
tud).Jejzdaniemwodróżnieniuodelityposiadaczyziemskich,dlaktórychno-
woczesnośćbyłazasadniczoobca,wlatach20.i30.XXwiekuwcałejAmeryce
Łacińskiejpojawiłasięgeneracjaintelektualistówiartystów,którawpełniprzy-
jęłanowoczesność.Pokazujątopracewielubadaczy,pozawspomnianymijuż
___
___
___
___
___
14J.G.Nugent,Ellaberintodelacholedad,Lima1992.
15Tamże,s.71.
16M.L.Pratt,Lamodernidaddesdeł,dz.cyt.,s.836.
17R.Schwarz,MisplacedIdeas.EssaysonBrazilianCulture,ed.J.Gledson,London1992.
18Tamże,s.14.
19M.L.Pratt,Lamodernidaddesdeł,dz.cyt.,s.837.
18
