Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NugentemiPeru,trzebawspomniećzwłaszczaopracachBeatrizSarlo20nate-
matArgentynyorazSilvianoSantiago21natematBrazylii.Zpunktuwidzenia
kultury,lata20.i30.zaowocowaływzrostemautentycznychprojektównowo-
czesnychimodernizacyjnych,którychprotagonistamibyliintelektualiściiarty-
ściznowychklasśrednich.Projektyteczęstonawoływałydoodzyskaniacen-
trumprzezczęśćperyferii,odrzuceniarelacjiwymuszonejpodatności,atakże
pogłębieniarelacjimiędzyΠJa”iΠInnym”.WtymkontekściePrattwymienia
jakoprzykładyantropofagięMariodeAndrade,projektyMiguelaAngelaAstu-
riasastworzeniagwatemalskiegoimaginariumnarodowego,JoséMaríiArgu-
edasaufundowaniaindoamerykańskiejliteraturynowożytnejczyprojektywy-
rażającepotrzebęwłączeniakobietwrelacjeznowoczesnością(GabrieliMistral,
MartyBrunet,TeresydelaParra).Oczywiście,byłobybłędemuważać,żepro-
jektytemiałyefektyemancypacyjnedlawiększościczłonkówgrupspołecz-
nych,którychdotyczyły.Niemniejichwartośćpoleganatym,żeopowiadają
historieprzeciwstawnedonarracjicentrum.Wtymsensiesąnowoczesnościami
peryferyjnymi,aichwartośćemancypacyjnapoleganaodrzuceniurolirecep-
torapodatnegonawpływy.
InnyaspektdyskursulatynoamerykańskiejnowoczesnościpodnosiRenato
Ortiz22,brazylijskisocjologikulturoznawca.Jegozdaniemkażdadebatana
tematnowoczesnościwAmeryceŁacińskiejmusiuwzględniaćdziedzictwo
przeszłości,akonkretnieformyorganizacjispołecznejispołecznychodczuć,
ustanowionewczasieokresukolonialnegoikryzysuniepodległości.Wtym
sensienasubkontynencienowoczesnośćzaczęławyłaniaćsięwrazzkonfigu-
racjąhistoryczniedojrzałejsyntezyspołecznej,wkontakciemiędzykoloniza-
torem,ludamitubylczymii,wprzypadkuwielukrajów,zafrykańskiminiewol-
nikami.OrtizkładzienacisknaspecyfikętegoprocesuwAmeryceŁacińskiej,
gdziewodróżnieniuodAzjiPołudniowo-Wschodniej,IndiiiBliskiegoWschodu
nieistniejedziedzictwomodelowaneprzezreligieiΠuniwersalne”cywilizacje-
konfucjanizm,hinduizm,buddyzm,islam-będącekoncepcjamiświata,które
legitymizująiwspierająwładzępaństwaterytorialnego,relatywniezjednoczo-
nego23(np.rola,jakąodegrałkonfucjanizmwunifikacjiChinimperialnych).
___
___
___
___
___
20B.Sarlo,Unamodernidadperiférica:BuenosAires1920y1930,BuenosAires1988.
21S.Santiago,TheCourseofLiteraryModernityinBrazil,ΠJournalofLatinAmericanCultural
Studies”1996,5/2,s.175-182.
22R.Ortiz,AméricaLatina.Delamodernidadincompletealamodernidad-mundo,ΠNueva
sociedad”2000,nr166,s.44-61.
23Ojczyznąniejesttuaniterytorium,anizamieszkującejerasy.JakpisałArgentyńczyk
Alberdi:ΠPrzypomnijmynaszemuludowi,żeojczyzna,tonieziemia,poktórejchodzimy.Ziemię
tęmamyodtrzechwieków,aleojczyznędopierood1810roku”.J.B.Alberdi,Basesypuntosde
partidaparalaorganizaciónpolíticadelaRepúblicaArgentina,BuenosAires1964,s.38.Cyt.zai
L.Zea,FilozofiadziejówAmeryki,przeł.K.J.Hinz,Warszawa1993,s.150.
19
