Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niaprzeszkódpochodzącychzeświataprzednowoczesnego.Jedynaprzeszko-
dawpostaciludnościautochtonicznejzostałausuniętawdrodzeeliminacji65.
EcheverríaustanawiaideęΠpoczwórnegoetosuhistorycznego”66nowocze-
snościkapitalistycznej.Chodzioszczególnąrelacjębliskościiwrogości,możli-
wądorozróżnieniamiędzyesencjąnowoczesnościzjednejstrony,ikapitali-
zmemzdrugiej,nadrodzerealizacjitejesencji.Nowoczesnośćzasadniczo
przedstawiasięjakotransformacjacywilizacyjna,któraobiecujenową,wolną
oddotychczasowychskaz,rzeczywistość.Jednakwswoimdziałaniu,które
podporządkowanejestlogiceprodukcjikapitalistycznej,nowoczesnośćpostę-
pujewbrewhasłom,któregłosi.Wtensposóbindywidualnedoświadczenietej
Πrealnieistniejącej”nowoczesnościstajesięźródłemrozdarcia67.Koncepcja
etosuhistorycznegonowoczesnościpokazuje,wjakisposóbjednostkarozwią-
zujetęsytuację.Kapitalizmjestostatniąinstancjąetosuhistorycznegonowo-
czesności,aleniejedyną.Właściwymkreatoremdojrzałegokapitalizmuprze-
mysłowegojestΠetosrealistyczny”,któryujawniłsięwcentruminapółnocy
Europy,gdziewystępujekoherencjamiędzykulturąisystememkapitalistycz-
nym.Zgodnieztym,żyćΠwkapitalizmie”oznaczatosamo,coΠżyćznim”.Ale
niewszyscy,którzyżyjąwkapitalizmie,żyjąznim,stądrozwijająsięinneeto-
sy,jakzasadniczoniemieckiΠetosromantyczny”.Echeverríaopisujegojako
krytykękapitalizmu,dlategożegłosiwartośćużytkowąpodziałupracyiafir-
mujeakumulacjępierwotnąkapitałujakosensżycia.InnymjestΠetosklasycz-
ny”,którykrytykujekapitalizm,aleuznajejegonieuchronneistnienie.Odwołu-
jesiędopolitykireformatorskiej,którajednakniegodziwistotękapitalizmu.
Wreszcie,czwartymjestΠetosbarokowy”,któryprowadzidozaprzeczenia
nowoczesności.ZdaniemEcheverríi,wwynikukatastrofyspowodowanejprzez
konkwistę,amerykańskiwiekXVIIcharakteryzujesięnieciągłościążyciaame-
rykańskiegowodniesieniudożyciaeuropejskiegoiżyciaprehiszpańskiego.
Wtychwarunkachczłowiekamerykańskitamtegowiekuniemógłzrobićinnej
rzeczy,jakfunkcjonowaćwprogramiebarokowym:
Sąpewnespołeczeństwaipewnesytuacjehistoryczne,którebardziejodinnychsprzy-
jająpojawieniusięetosubarokowegoiwoliformy,którajesttymsamym.Naprzykład,
___
___
___
___
___
65I.DíazdelaSerna,J.L.ValdésUgalde,J.SigüenzaReyes,Unamiradacríticasobrelamoder-
nidad.EntrevistaconBolívarEcheverría,ΠNorteamérica”2009,nr1(enero-junio),s.207-209.
66B.Echeverría,Lamodernidadł,dz.cyt.,s.167-172;tegoż,Definicióndelacultura,México
2001,s.243-273.
67Wswojejhistorii-leksykonienowoczesnegoświataReinhardKoselleckzauważa,żecha-
rakterystycznedlanowoczesnościjestczasowenapięciemiędzyprzeszłościąiprzyszłością:
ΠOczekiwanianiesąjużwpełniwyprowadzanezdotychczasowychdoświadczeń.Doświadczenie
-przeszłość-ioczekiwanie-przyszłość-rozchodząsię.Jesttotylkoinnewyrażenieuczasowie-
nia,którecharakteryzujenowożytność”.R.Koselleck,Dziejepojęć.Studiazsemantykiipragmaty-
kijęzykaspołeczno-politycznego,przeł.J.Merecki,W.Kunicki,Warszawa2011,s.83.
31
