Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Regionalnąstrukturęgospodarczątworząprzedewszystkimwewnętrznepo-
wiązaniaelementówsystemu,alecorazwiększywpływnatęstrukturęmająze-
wnętrznepowiązaniazinnymisystemamitejsamejrangilubzsystemamiwyższe-
gorzędu,czylizgospodarkąnarodowąlubzsystemamiponadnarodowymi11.
Charakterirodzajpowiązańprzesądzaoniskimlubwysokimstopniuotwarcia/
domknięciaregionu.Wzrostpoziomuotwarciawiększościregionówekonomicz-
nychzwiązanyjestzpostępującymprocesemglobalizacjigospodarczejitworze-
niempowiązańsieciowychprzezmiędzynarodowekorporacje.
Strukturaregionuwyznaczaspecyficznedlagospodarkiregionalnejrelacje
gospodarczeispołeczne.Międzyregionamimożnazaobserwowaćznacznezróż-
nicowanietejstrukturywujęciuilościowymijakościowym.Pełnerozpoznanieele-
mentówskładowychsystemuekonomiczno-przestrzennegoorazzwiązkówprzy-
czynowo-skutkowychzachodzącychmiędzynimimadużeznaczeniedla
prawidłowejanalitykiregionalnejorazprojektowaniazamierzeńrozwojowych.Po-
sługującsiękryteriumstrukturywewnętrznejwyróżniasię:
•regionystrefowe(jednorodne,homogeniczne,powierzchniowe),
•regionywęzłowe(spolaryzowane,nodalne,wektorowe),
•regionykompleksowe.
Regionystrefoweobejmująobszarystosunkowojednorodnepodwzględem
strukturygospodarczej,tzn.zjednympodstawowymtypemdziałalnościgospo-
darczej(np.rolnictwem,turystyką,pewnymigałęziamiprzemysłu).Niesątojed-
nakobszarycałkowiciejednoliteiwartościcechbędącychkryteriumwyodrębnie-
niaregionumogąsięróżnić,aletylkowgranicachdopuszczalnychprzez
procedurędelimitacji12.
Regionwęzłowycharakteryzujesięwystępowaniemośrodkacentralnego
(miasta,aglomeracji),wktórymmamiejscesilnapolaryzacjapowiązańekono-
micznych,społecznychiinformacyjnych,obejmującychokreślonerelacjezeswo-
imzapleczem.Regiontegotypuniejestwięcjednorodny,ponieważwystępuje
częśćcentralnaiczęśćperyferyjna,którepełniąodmiennefunkcje.Ośrodekcen-
tralnyoddziałujenaotoczenietworzącukładpowiązańiciążeń,którychefektem
jestwzajemnawymianatowarówiusług,informacjiorazludności.Regionywę-
złoweodgrywająważnąrolęwgospodarcenarodowejzewzględunadużąkon-
centracjęaktywnościgospodarczej,nowoczesnychczynnikówwytwórczychoraz
jednosteknaukowo-badawczych.Powodujeto,żewteoriirozwojuregionalnego
sąokreślane:biegunamiwzrostu,„lokomotywami”rozwojulubregionamiwiedzy
iinnowacji.
Podstawąwyznaczeniaregionuwęzłowegojestwystępowanieokreślonych
powiązańiwzajemnegooddziaływaniamiędzywęzłemaotaczającymgozaple-
czem,doktórychnajczęściejzaliczasięprzepływytowarów,przepływyśrodków
pieniężnych,dojazdydopracy,migracjeprzesiedleńcze,przewozywewnątrzregio-
nalne,korzystaniezusługipowiązaniainformacyjne.Regionwęzłowyjestwów-
11J.Adamiak,W.Kosiedowski,A.Potoczek,B.Słowińska,Zarządzanierozwojemregionalnym
ilokalnym.Problemyteoriiipraktyki,DomOrganizatoraTNOiK,Toruń2003,s.19.
12K.Kuciński,op.cit.,s.31.
21
