Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wojnywszczynaćuraząpowodowany,wodzowiniewolnobitwy
wy​da​waćpodzło​ściwpły​wem”[17].
Powtórzymywięc:odczasówunifikacjipaństwaprzez
pierwszegocesarzaQinShiHuangdi(221r.p.n.e.)wcentrum
zainteresowaniachińskichzarównowładców,jakimędrców,
stanęłoPań​stwo.Wjegoramachnatomiast,jużodpierwszej
wielkiejdynastiiHan,jakowaruneksprawnegofunkcjonowania
znalazłasiębiu​ro​kra​cja,czyliinstytucjonalneifunkcjonalne
zabezpieczeniedobregozarządzaniaskomplikowanymizawsze
wielkimorganizmempaństwowym.PonadtoChinywynalazły
iprzezsetkilatstosowałyegzaminypaństwowe,bydotejstarannie
wyselekcjonowanej,wąskiejidobrzeprzygotowanejka​sty
urzęd​ni​kówtrafić.Tonaichbarkachspoczywałozarządzanie
rozległympaństwem,toonibylilokalnymuosobieniemzawsze
da​le​kiej,choćscen​tra​li​zo​wa​nejwła​dzy.
Jakwynikachociażbyzwnikliwejanalizysystemów
politycznychprzeprowadzonejprzezFrancisaFukuyamę,dość
szybkoukształtowanawcywilizacjichińskiejwładzapatrymonialna
niemalodzaraniadziejówbyławspieranaprzezbezosobową
biurokrację,którejrangaiznaczenieniepomierniewzrosły
pozjednoczeniuwszystkichchińskichziem,narzuceniu
konfucjanizmu,awrazznimegzaminówpaństwowych.Ten
systemstalesięrozwijał,aswojegoapogeumsięgnąłzaczasów
dynastiiMing(1368–1644).Przezwiekibezustanniepozostawał
silnymerytokratycznie,obejmowałinstytucjezaskakująco
nowoczesne,nawetpatrzączdzisiejszejperspektywy,azarazem
–zdaniemFukuyamy–„tawysokowykwalifikowanaidobrze
zorganizowanakadraurzędniczapoddanabyłajednakkaprysom
autokraty,którysamniebyłskrępowanyżadnymiregułami”.Tak
narodziłsięproblemważnyidzisiaj,adobrzezdefiniowanyprzez
tegoautora,którypodkreśla:„Chińczycynigdyniezdołali
rozwiązaćproblemuzłegocesarza”[18].Inaczejujmując,ani
rozbudowanabiurokracja,anisilnamerytokracjaniepotrafiły
przeciwstawićsięjeszczesilniejszymwsystemieikulturze
politycznejtendencjomhierarchicznym,paternalistycznym