Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
I.Pojęcia,struktury,znaczenia:nudabardziejhumanistycznie
Choćprocesyteoddawnapoddawanowielokierunkowejkrytyce(m.in.Brodski,
1996),toprzecieżwcaleodowejkrytykinieosłabły.Niewątpliwie,opróczgryinte-
resównadawcówiwydawców,zaspokajająone,niekonieczniewnajmądrzejszy
czynajzdrowszysposób,realneibardzosilnepotrzebyczłonkówwspółczesnych
społeczeństw.Jużwlatach80.XXwiekustwierdzono,żenudasilnieskłaniado
poszukiwaniaekscytujących,anierelaksującychtreścitelewizyjnych(BryantiZillmann,
1984),conaswójsposóbwyrażatendencjękompensacyjnąuruchomianąwsytuacji
niedostymulowaniai–wrozsądnymnatężeniu–świadczącąodobrejsamoregulacji.
Niestetywnatężeniuskrajnym(spowodowanymnadmiaremnudy)wydajesięraczej
pogłębiaćproblem(nadmiarekscytacji,chaos,przeładowanieinformacyjno-emocjo-
nalne),niżgoniwelować.Analogiczniemożnawypowiedziećsięotym,cozachodzi
wwirtualnejprzestrzeniinternetu.Perspektywasocjologicznapozwalamożelepiej
ukazaćskalęzjawiskanudy,aleodpowiedzinapytanieoto,dlaczegoczłowieksię
nudzi–międzyinnymiwczasiewolnym–ijakznudysięwydobyćlub...warto-
ściowojąspożytkować,łatwiejchybaudzielićnagrunciepedagogikiipsychologii.
Wperspektywiepedagogicznejdużegoznaczenianabierakwestianudyudzieci
imłodzieży,jejprzyczyn,oraztego,jaksobiezniąradzićlubjakjejprzeciwdziałać.
Rzeczywiście,wynikibadańpokazują,że–przynajmniejwStanachZjednoczonych
iwEuropie–nudapośródmłodzieżymarozmiary,nasilającejsięzdekadyna
dekadę,epidemii;dokładnedanepodająmiędzyinnymiReedW.LarsoniMaryseH.
Richards(1991)orazElenaDaschmann,ThomasGoetziRobertStupnisky(2011).
Cennebyłobywięczapobieganiepowstawaniulubneutralizowaniejużpowstałych
przewlekłychstanównudy,gdyżtakiestanysączynnikiemryzykaróżnorakichzacho-
wańniepożądanychlubpatologicznych:wagarowania,słabychpostępówwnauce,
agresji,uogólnionejnadmiernejimpulsywności,depresyjności,apatii,kompulsywnego
przejadaniasię,hazardu,uzależnieńodsubstancjipsychoaktywnychitp.(Boden,
2009;Smith,1981;Iso-Ahola,Crowley,1991;Szmidt,2013).Iwłaśniezracjidłu-
gofalowychkonsekwencjiprzeżywanejnudy,czyliniewłaściwegoradzeniasobie
zniąpoprzezpodejmowaniezachowańzagrażającychdobrostanowipsychicznemu
(niekiedynawetżyciu),psychopedagogicznapomocmakluczoweznaczenie.Jednak
nawetdoraźnieodczuwanystannudymożebyćdotegostopnianiedozniesienia,
żeskłaniaskądinądzdrowepsychicznieosobydozachowańautodestrukcyjnych
(np.dodobrowolnegorażeniasięprądempodczaseksperymentu)wimięwyrwania
sięzpułapkiniskiegopobudzeniaiprzerwaniamonotonii,cowykazanoipotwier-
dzonoempiryczniewbadaniachpsychologicznych(Wilsoniin.,2014;Nederkoorn,
Vancleef,Wilkenhöner,ClaesiHavermans,2016).Natomiastprzedłużonystannudy
wwarunkachszkolnychnależyinterpretować,copodkreślaKrzysztofJ.Szmidt(2013),
jakosygnałostrzegawczy,którymożewskazywaćnapoważniejszeproblemyucznia.
Innakwestia,naderoczywista,tonegatywnywpływnudynauczeniesię,między
innymiwpływprowadzonegownudnysposóbnauczanianawynikiuczniówwnauce
(np.KrukiZawodniak,2017).Ważnebyłobyrozpoznaniecałejkonstelacjiprzy-
czynnudywsytuacjiuczeniasię(czylitkwiącychwuczącychsię,nauczających,
ichinterakcji,aleteżwwarunkachśrodowiskowych)orazwzbudzeniemotywacji
wewnętrznej(WeinermaniKenner,2016).Przypuszczasię,żenudamożebyćniestety
