Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
I.Pojęcia,struktury,znaczenia:nudabardziejhumanistycznie
bogategoczłowiekamiędzywsią,miastemiwłasnympałacem.Tylkosenprzynosił
muprzejścioweuspokojenie.Rzymskiautorkonkluduje:
Takwłaśniekażdyuciekaprzedsobą,aoczywiście
Wiemy,żeuciecniemoże:tkwiwięcprzysobiewbrewwoli
Icierpi,gdyżbędącchorym,nieznaprzyczynychoroby(LucretiusCarus,1994,s.143).
IchociażźródłemproblemuzdaniemLukrecjuszajestprzeraźliwatrwogaprzed
śmiercią
17
,napłytszympoziomiewolnomi,jaksądzę,interpretowaćhorroremloci
namodłępsychologiczną,jakoniechęćdosiebieiwłasnegożyciarzutowaną(niezbyt
świadomie)namiejsce,wktórymktośsięznajduje.Stądściganiefatamorgany.Czy
zresztąprześladującykogoślękprzedśmierciąniewypływaponiekądzpoczucia
zmarnotrawieniadotychczasowegożycia?Zauważmynakoniec,żebohaterLukre-
cjuszajestbogaty.Bogatym,nietylkoRzymianom,łatwiejjestonudęzprzesytu
doznań.Walczącznią,mogąpodejmowaćwkompulsywnymwyścigucoraztonowe
podróże.Odmianamiejscasamawsobiejeststymulującaibudzizaciekawienie.Nie-
stetyprawdziwyproblemwtymwypadkuleżywosobie,aniewjejprzestrzennym
położeniu,podróżewięcniepomogą.TropstarogreckipodjęłanatomiastKrystyna
Tuszyńska-Maciejewska(1999),wskazującnatakiesłowa,jak:
απραξία
(apraksja)
oznaczającamiędzyinnymignuśnośćlubbezczynność,
νωθρότης
(nothrotes)będąca
terminemmedycznymbliskimmelancholiiiznamionującymchorobliwąobojętność
wobecżycia,
απάθεια
(apatia,ściślejapatheia,podobniejakapraksia,lecztutaj
spolszczam),czylipożądanyprzezfilozofówzeszkółcynickiejistoickiejstanbezna-
miętności,wreszcie–przymiotnik
ψυχρός
(psychros)tłumaczonyrozmaicie,wtym
jako:nudny,bezserca,zimny,małożywotny,bezpolotu,niezdolnydożartów.Dodał-
bymdowyliczeniaTuszyńskiej-Maciejewskiejjeszczesłowo
ακηδία
(acedia),którego
ogólnysensmożnawyrazićjakozaniedbanietroskiowłasneistnienie,patologiczne
zobojętnienie,natomiastsensteologicznyjakowypalenieduchowe.Jestteżsłowo
άλυς
(alys)tłumaczonenierazjakonuda(Bergler,1945),jednakniepojawiałosięono
wtekstachściślefilozoficznych.JakstwierdzaKuhn(1976),byłoonowstarożytności
znane–używałgomiędzyinnymiPlutarchzCheroneiwŻywotachrównoległych,
ujmującnudęjakoprzypominającąchorobęmorską:alysnautiodes(Toohey,2004).
Różnorodnośćterminówokreślającychwkręgukulturyhelleńsko-romańskiejnudę,
araczejjakieśjejaspekty
18
(oczymświadczywielośćichbarwznaczeniowych),prze-
mawiawmoimprzekonaniuzatym,żenudatowarzyszyczłowiekowiodtysiącleci
ipotwierdzawyrażonywyżejpoglądospecyficznychsocjokulturowychformach
przejawianiasięzjawiskmającychwspólnąoś.
Odtysiącleci?Amożenudajestniemalwieczna?Ujmętotak:otyleistnieje
(potencjalnie)nuda,oileistnieje(aktualnie)świadomość.Towsumieoczywiste–
choćniecofilozoficzne–stwierdzenieodsyłanasdonastępnegorozdziału.
17Porównajmytozewspółczesnymujęciemproblemunudy,podróżyilęku(grozy)zapropo-
nowanymprzezCzyżak(1999).PesymistyczneizaskakującobliskiepodstawowejideiLukrecjusza.
Timormortisconturbatme.Zrównoważmytooptymistycznymujęciemkwestiipodróżowaniaprzez
Kołakowskiego(2006).
18Aitaknieprzywołałemwszystkich,pomijającnaprzykładσχολή(schole).
