Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Pojęcia,struktury,znaczenia:nudabardziejhumanistycznie
ciekawsze,bardziejpobudzające,alemożeteżznaczyć–rozumującprzyanalogicz-
nychzałożeniach–trudniejsze,nieciekaweiwdodatkumęczące.Anudabierzesię
nietylkozbrakujakiejkolwiekaktywności,lecztakżezbrakuaktywnościsubiektywnie
atrakcyjnejdlapodmiotu.Ważnejestprzytymnastawienietegopodmiotu,czylito,
czybędziesięnudziepoddawał,czyraczejbędziepróbowałzniąwalczyć.Podczas
rutynowegoprzejazduzawodowykierowcamożebezrefleksyjnietkwićwfotelu,
pogrążającsięstopniowownudzie,bądźmożeznajdowaćsobiechoćbyminimalne
rozrywkiumysłowe,wrodzajuliczeniaznakówdrogowychokreślonegotypuczy
hydrantów,dowolnegoklasyfikowaniamijającychgopojazdówczymijanychtablic
reklamowych.Prawdopodobnienawetpracęprzytaśmieprodukcyjnejmożnasobie
trochę,peranalogiam,uatrakcyjnić,chociażmożliwościmanewrówintelektualnych
sąwtakimprzypadkubardzoograniczone.
Możnawtymmiejscudodać,żeodokoło50latwkrajachrozwiniętychnasilają
się,istniejącejużwcześniejodlatmniejwięcej200,procesycywilizacyjne,wefekcie
którychpowstałyspołeczeństwakonsumpcyjno-informacyjne(DallePezeiSalzani,
2009;Lehner,2015;Leslie,2009;Winter,2012).Wtórnymnastępstwempostępu
(medycznego,przemysłowego,ekonomicznego,telekomunikacyjnego)jestdyspono-
wanieprzezwzględniedużąliczbęludziwiększąilościąwolnegoczasuniżprawdopo-
dobniekiedykolwiekwcześniejwhistorii(Haller,HadleriKaup,2013;por.też:Tazbir,
1997).Przedewszystkimludzieprzeciętnieznaczniedłużejżyjąiciesząsięlepszym
zdrowiem.(Todobrzedlanich,aczkolwiekniedotyczytoniestetycałegoświata,
wtymwielupaństwafrykańskich).Nadtopracatrwakrócej(patrz:Ząbkowska-Para,
2006),rzadziejmacharakterfizycznyirzadziejmęczyażtak,żetrzebaodniejprzez
cały,oddawnajużdwudniowy,weekendbiernieodpoczywać.Jednocześnieosłabła
średniasiławięzimiędzyludzkichiznaczniespadłpoziomreligijności
5
.Zatomizowanie
społecznewrazzutratąwizjiwyższegoporządku(światawobecwieczności)uważane
są,wpołączeniuzdużąilościąwolnegoczasu,zawarunkiprowadzącedoodczu-
wanianudy(Lombardo,2017).Współczesnącywilizacjęrozdarłaprzepaśćmiędzy
przeświadczeniamiowielkichwogólnościszansachimożliwościachotwartychprzed
ludzkościąakontrastowoograniczonymi„możliwościamiprzeżywaniawłasnego,
jednostkowegożycia”,jakwewczesnychlatach60.XXwiekunapisałnaprzedostat-
niejstronieswojejznanejksiążkiJeromeS.Bruner(1962/1971,s.214).Doświad-
czenieblokadywłasnychszansrozwojowychlubfrustracjirozbudzonychpotrzeb
alienujeiprzynosiofiaromtakiegolosunudęwrazzesmutkiem.Jakoubocznyskutek
ogromnegopostępunaukowo-technicznego,proponującegoracjonalnewyjaśnienie
niejednejzdawnychtajemnic(wkomponowanychwteleologicznąwizjęświata),
wświadomościludzizkręgucywilizacjizachodniejpojawiłysię,naniespotykaną
wcześniejskalę,próżniametafizyczna,anomiaiaksjologicznysceptycyzm;wzrosło
uogólnionerozczarowaniescjentystycznieibiurokratyczniezorganizowanymświatem
5JezuickiteologLynch(1973)uznałnudęzafunkcjonalnieprzeciwnąwierze,ajejroz-
powszechnianiesięwiązałzpostępującymosłabianiemwiary.Dotejinteresującejmyśliwrócę
wdalszychpartiachksiążki.Jestinteresujące,żevanTilburg,Igou,Maher,MoynihaniMartin
(2018)wbadaniachempirycznychstwierdzilimniejsząwrażliwośćnamanipulacjęeksperymental-
nąwywołującąnudęutychuczestnikówbadania,którzybylireligijni.
