Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
S.Kierkegaard,Ochrześcijaństwie
[b](Pap.IIA73)
Monoteizmzawszeukrywasięwpoliteizmie,dlategowszędziepozanim,
wznosisiępodobniejakuGreków(»NieznanyBóg»[Dz.Ap.17,23]40),
wabstrakcyjnejmożliwości,ponadnim.
DD:3(Pap.IIA75)
Hamann41mógłbybyćdobrymtkwiącymwchrześcijaństwie(oczym
przyinnejokazji)przedstawicielem;leczwnimjednostronnierozwinęło
sięnastawieniehumorystyczne,jakokoniecznenastępstwo:a)jakotakie-
gotkwiącegowchrześcijaństwiehumoru,b)uwarunkowanejprzezRe-
formacjęizolacjijednostki,któraniepojawiłasięwkatolicyzmie,gdyż
tamKościółmógłskutecznieprzeciwstawićsi껜wiatu»,aczkolwiekon
właśniewswoimczystympojęciujakoKościółraczejmniejmógłbyćdo
tegoprzystosowany,alejednakwkażdymprzypadkuniemógłrozwinąć
humoru,przeciwstawiającsięwszystkiemu,iprzeztoodsłaniającdosyć
jałowy,przynajmniejzwszelkiejbujnejwegetacjiogołocony,itylko
karłowatąbrzoząskąpoporośniętyszczyt.(Nawetgdybyniebyłto
przypadekHamanna,topodstawytegonależałobyszukaćwjegogłębo-
kiejduszyiwielkiejgenialności,któradoszładogłębiwtakimsamym
stopniu,wjakimonazostałaograniczonanaszerokośćiHamannznalazł
prawdziweupodobaniewzapraszaniużarłocznychwspółczesnychdo
talerzasłodyczywkształciebocianiejbutelki42);alemimotobardzo
dobrzemożebyćreprezentantemdlaprawdziwegocentrumtegopunktu
widzenia,c)zracjiswojejhumorystycznejskłonnościnatury.Takwięc
możnaprawdziwiepowiedzieć,żeHamannjestnajwiększymhumorystą
wchrześcijaństwie(toznaczy,jakonajwiększyhumorystawtympoglą-
dzienażycie,którysamjestnajbardziejhumorystycznympoglądemna
życiewhistoriipowszechnej-największyhumorystanaświecie).
40Św.PawełmówiłnaateńskimAreopagu:»Przechodzącbowiemioglądającwasze
świętościjednąpodrugiejznalazłemteżołtarzznapisem:»NieznanemuBogu».(wgBT).
41DlaKierkegaardaHamannbyłdrugimpoSokratesiebliskimpoetąifilozofem.
42AluzjadobajkiEzopaolisieibocianie.Najpierwnaucztęliszaprosiłbociana,po
czympodałzupęnapłaskimtalerzu.Bocianniebyłwstaniejejskosztowaćzpowodu
długiegodzioba.Podczasrewizytybocianprzygotowałdlalisapotrawęwbutelce
ocienkiejszyi,doktórejmógłwsadzićswójdziób.Morałzbajki:tego,coczynisięin-
nym,należyoczekiwaćodinnychwobecsiebie.(Por.PhædriÆsopiskeFabler,przeł.M.R.
Thaastrup,Kobenhavn1826).
