Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Zdziejówrecepcjipowieści,czylijakczytanoFaraona
zakładała,żeodbiorcaznatekstFaraonazwcześniejszejlektury,apołączenieluź-
nychscenwjednąprzyczynowo-skutkowącałośćniesprawimutrudności.Recen-
zującasłuchowiskoStefaniaPodhorska-okołowbyłajednakprzekonana,żenawet
cisłuchacze,którzyniemieliwcześniejkontaktuzpowieścią,świetnieodnaleźlisię
wtejnkalejdoskopowejzmiennościscen”
70
,atozasprawąmistrzowskichdialogów
Prusa.Dużąwtymzasługęprzypisywanotakżewiarygodnejgrzeaktorów,dzięki
którejnkażdywyraztkwiłwtekściejakperławnaszyjniku”71.
NiemniejnajważniejsząadaptacjąpowieściPrusajestfilmwreżyseriiJerzego
Kawalerowicza(1966)72.WspółautoremscenariuszabyłTadeuszKonwicki,sceno-
grafemJerzySkrzepiński,akierownikiemprodukcjiLudwikHager73.
SzczególnymprzejawemrecepcjiFaraonajestwydanynaWęgrzechkomiks
AttiliFazekasaopartynascenariuszuTiboraCs.Horvàtha(1983,2000).Pierwsze
wydaniepolskieukazałosięw1984roku.Komiksskładasięztrzydziestudwóch
żółto-czarnychkart,kolorowąstronętytułowąozdabiaprofilmłodegofaraona
70
71
Tamże.
Tamże.
72
DługoprzednakręceniemfilmugorącymorędownikiemjegopowstaniabyłFeliksAraszkie-
wicz.BadacztwórczościPrusawyliczałcechyFaraona,któresąznakomitymtworzywemmateriałufil-
mowego:ruch,schematyczność,spowolnioneiwyodrębnionescenyważneisymboliczne,wspólnaidea
literackaifilmowa(kulminacyjnatreśćfilmowapokrywasięznajważniejszymimomentamipowieści),
egzotyka,charakterystycznebudowaniekrajobrazówzlotuptakaorazsensacyjność.F.Araszkiewicz,
Filma„Faraon”Prusa,nZiemiaLubelska”2-5.05.1926;przedruk:tenże,Refeksyliterackie.Studia.
Szkice.Notatki,Lublin1934,s.93-95.
Wypadanadtowspomnieć,żeKawalerowiczowskiFaraonbyłwroku1967polskimkandydatem
dooskara.Jegorywalamiwkategoriinnajlepszyfilmzagraniczny”byłyobrazyMiłośćblondynki(reż.
M.Forman),Mężczyznaikobieta(reż.C.Lelouch),BitwaoAlgier(reż.G.Pontecorvo)orazTrzy
(reż.A.Petrović).Zob.nFilm”1967,nr10,s.2.NagrodęAmerykańskiejAkademiiSztukiiWiedzy
FilmowejzdobyłfilmLeloucha.
73
Wtrakciepracynadfilmem,wroku1964,Kawalerowiczudzieliłwywiadu,wktórymopo-
wiedziałoswoichdoświadczeniachzwiązanychzczytaniemFaraona.Napytaniedziennikarza,czy
reżysermandobrezdanieotejksiążce”,odpowiedział:nApanjączytałzzapartymtchem?[…]Prus
pisałostarożytnymEgipcieserdecznie,dobrotliwie,zromantycznąmgiełką.[…]Napowieścizaciążył
poprostuówczesnystylpisania,sposóbmyśleniaiodczuwania”.Reżyser,choćdostrzegałwpowieści
nrzeczyznakomite”ingenialne”,interpretacjęPrusauznałzanazbytjednoznaczną,pozytywistyczną
imikroskopijnąwswejskali.Zapowiadając,żejegoobrazbędziewznacznymstopniubardziejuni-
wersalny,wyznał:nInteresujemnieto,cowspółczesne;patrzęnapowieśćPrusaoczamiwspółczesnego
człowiekaidostrzegamwniejsprawyżywe”.WypowiedźJ.Kawalerowicza[w:]„Faraon”-naekranie,
nFilm”1964,nr8,s.6.
InnybyłstosunekKonwickiegodoPrusa.Uważałon,żeFaraonstanowinwnikliwąanalizę
systemuwładzy.Każdejwładzy”.Zaszczególniebliskąwspółczesnemuczłowiekowiuznałpostać
RamzesaXIII.Jegobuntprzeciwkozastanemuporządkowibyłznajomyndlakażdegomłodego
Polaka,generacji«Kolumbów»,któryniewątpliwiewhistoriinieszczęśliwegowładcyEgiptuodnaj-
dzieanalogiezwłasnymżyciorysem”
.WypowiedźT.Konwickiego[w:]Dramatuniwersalny,nEkran”
1965,nr14,s.8.
RelacjireżyserskiegoobrazuztekstemPrusapoświęciłamosobnestudium:R.Blech,Filmowekło‑
potyzPrusem.O„Faraonie”JerzegoKawalerowicza[w:]Literaturaaflm,podred.nauk.D.Kulczyckiej,
M.Hernik-Młodzianowskiej,ZielonaGóra2016,s.53-63.
