Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kilkasłówwobroniemetafizyki
informacji,niewzbogacawiedzy,stawiającnajczęściejproble-
mypozorne,którychźródłemsąjęzykowenadużycia.Cowięcej,
metafizycyswojesądy,mającecharakterbądźczystoformalny,
bądźemocjonalny,usiłujątraktowaćjakosądystwierdzające
fakty,awięcrozstrzygającecośorzeczywistości,mimożetylko
teostatniesądypodlegająkryteriumprawdziwości.Samizatem
oszukująsiebie.
Fanatycznizwolennicyfilozofiinnaukowej”gotowisą
traktowaćmetafizykęjakorodzajhochsztaplerkiintelektual-
nej,awkażdymrazieanachronicznązabawę,którazuporem
próbujesięzajmowaćtematamidawnojużopracowanymiprzez
nauki-takimijakkosmologia,psychologia,fizyka,socjologia-
iniedostrzega,żeutraciłaswójobszarbadańnakorzyśćin-
nych,owieleskuteczniejszychrodzajówpoznania.Niepozosta-
jejejnicinnego,jakwnioskowaćzwynikównaukowychtam,
gdzienaukawnioskowaćniechce,bojącsiędowolnościiwy-
suwaniahipotezniefalsyfikowalnych.Tooczywiściemetafizyce
robićwolno,choćjejprzypuszczenianiemajążadnegoznacze-
niadlarozwojuwiedzy.Wreszcienależypowiedziećwprost,że
metafizykaszukałazawszeiszukatranscendencji;jestzakamu-
flowanąwiarąwBoga,próbąracjonalnegoudowodnieniajego
istnienia.Towiara,którasiędosiebiesamejniechceprzyznać.
Zarzutydotycząnietylkoprzedmiotumetafizyki,lecz
takżejejmetody.Brakwięcwniejprzedewszystkimracjonal-
nychsposobówdochodzeniadoprawdy,puszczaonawodzewy-
obraźni,wprowadzatezyaprioryczne,którychuzasadnićniejest
wstanie.Niemauzasadnieńwmetafizyce,cojącałkowiciedys-
kwalifikuje.Panujewniejdowolność,inwencjatwórcza,fanta-
zja,jestzatemrodzajempoezji,anienauki.
Argumentygrupydrugiej,którepodkreślająbrakrozwoju
metafizyki,dająsięstreścićsłowamiKanta:nWydajesięprawie
śmiechuwarte-pisałwProlegomenach-żegdykażdainnana-
ukanieustannieposuwasięnaprzód,wtejoto,którachcebyć
mądrościąsamą,którąkażdyzapytujejakwyrocznię,kręcimy
sięwciążwkółkonatymsamymmiejscu,nieposuwającsięani
37
