Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Łacinamatkąjęzykóweuropejskich
Łacinascholastycznatojużostatnietapwjejśredniowiecznejhistorii.
Jeżeliidzieozasięgterytorialny,językłacińskiwiekówśrednich,oczym
jużwspominałem,zdołałdotrzećnawetdalejniżorłylegionówrzym-
skich.Opanowałonnowe,dziewiczeterenyweWschodniejGermanii,
rozszedłsiępoSkandynawii,umocniłsięwCzechachinaWęgrzech,
doszedłażdoWisły,adziękimieszkającymtamPolakomsięgnąłLitwy.
ŚredniowiecznaekspansjałacinyogarnęłazatemprawiecałąEuropę,
przekraczającznacznieterytorialnezdobyczeRzymian.Ominęłajedy-
nieRuś,któraznalazłasięwstrefiebizantyjskiej,czyliwstrefiewpływów
greckich.Średniowiecznałacinawprawdzieniebyłajęzykiemojczystym
mieszkańcównaszegokontynentu,jednakjakomowaKościoła,dyplo-
macji,literatury,nauki,stałasięniezbędnadlakażdegoczłowiekapoważ-
niemyślącegooreligii,polityce,kulturze.Wtakiejnienajgorszejkon-
dycjijęzykpogańskiegoRzymuieuropejskiegochrześcijaństwawkroczył
wnastępnąepokę,wepokęrenesansu.
ŁACINAPOLIFTINGU,
CZYLIŁACINARENESANSOWA
Łacinaśredniowieczatojęzyk,któryzdominowałlicznesferyżyciaspo-
łecznegoikulturalnegoEuropy,język,któryswymzasięgiemogarnął
większośćterytoriumnaszegokontynentu,jednakdlaprzedstawicieli
nowejepoki,odrodzenia,pozycja,jakązdobyłjęzykłacińskiwwiekach
średnich,niemiaławiększegoznaczenia.Postanowilionizerwaćzłaciną,
któraprzybrałaodmiennyodklasycznegokształtwwynikuwielowieko-
wejewolucjiiprzywrócićjejdawnąstarożytnąpostać.Wszyscywiemy,że
przedstawicieleepokirenesansu(Drenesans”odłac.renascor-odradzam
się)toludziezafascynowaniantykiem,zauroczenijęzykiemłacińskim,
przedewszystkimjegoklasycznąformą.Towłaśniehumaniścirenesan-
sowiDwylansowali”łacinęCycerona,Wergiliusza,uczynilizniejniedości-
gniony,jedyniegodnynaśladowaniawzór.Uważasię,żeówintelektualny
ruchpowrotudokorzeniantycznychzapoczątkowałFrancescoPetrarka
(1304-1374),nazywanyojcemhumanizmu.Właśniezajegożyciazaczęto
przeszukiwaćklasztornezakamarki,zapomnianebibliotekiwceluodna-
lezieniautraconych,znanychlitylkoztytułówstarożytnychdzieł.Naj-
słynniejszymłowcązagubionychstarożytnychrękopisówbyłJohannes
